तोयानाथ दाहाल उपेक्षित, गर्वका साथ केही नेताहरु हामीले पञ्चायतकालिन सवै उद्योग कलकारखाना बेचेकै हो भन्छन । देशको हितमा त्यो निर्णय सही थियो भन्न कति पनि शरम मान्दैनन अनि जनताले ताली ठोक्न पर्ने ? उनलाई जसले खुकुरी प्रहार गरेर उनको भाषणको प्रतिबाद गरे एक हिसावले त्यो जवाफ पनि सही थियो ।
एमसीसी पास गरेपछि एक युवा नेताले अमेरिकन सेना नेपालमा आए मलाई चारपाटा मुढेर थानकोट कटाउनु भने त्यसो भन्दा त झन तालि बजाउने अरु कोही नभएर सिह दरबारको खोरमा कराउने सांसद नामका भेडाहरु नै थिए । अहिले अमेरिकन सेना र उसको विमान आउन थालेका छन । तत्काललाई उनीहरु जुनसुकै बहानामा आउदै जादै गरेको भए पनि उनीहरुले भित्र भित्रै अमेरिकन परियोजना एमसीसीको कार्यलय वा उसका प्रोजेक्टमा युद्ध रणनितीमा प्रयोग हुने बन्दोबस्तीका सामान भित्रयाउदै जाने छन र खुला रुपमा सैन्य परेड खेल्नका लागि उसले एसपीपी अगाडी बढाएको छ जसलाई सरकारले स्वीकृत गरेका दिन अचम्म नमान्नु होला देश त्यही दिशामा अघि बढिरहेको छ । अमेरिकन साम्राज्यबाद मुर्दाबाद भन्नेहरु र तिनलाई प्रमुख दुश्मन भनेर गाली गर्न सिकाउनेहरु उनीहरुकै दास होलान भनेर कमैले सोचेका थिए होलान् ।
किश्चयानिटी र चर्चहरु असंख्य बनिरहेका छन । धर्म निरपेक्ष राज्य घोषणा पछिको त्यो परिणाम पनि सवैका सामु छर्लंग छ । बैदेशिक हस्तक्षेप पनि उसरी नै बढेको छ । बैदेशीक ऋण दिनदिनै बढदै गएको छ । अर्थतन्त्रमा बजेट घाटा झन चुलिदो छ । नेपालको गौरब र स्वभिमान अन्तराष्ट्रिय जगतमा यति निम्छरो भईसकेको छ की भारत गए हाम्रा प्रमलाई एउटा राज्य मन्त्री र केही नर्तकीहरुले स्वागत गर्दछन । अमेरिका गए कुनै एउटा सरकारी पियन पनि विमानस्थलमा स्वागत गर्न आउदैनन् । देशले लज्जाबोध यहाँ भन्दा धेरै कति सहोस । आज प्रम प्रचण्ड अमेरिका जाँदा जे भयो ईतिहासमा यस्तो कहिल्यै भएको थिएन । बीपीको स्वागत हेर्नुस या राजा महेन्द्र वा विरेन्द्रको हेर्नुस ।
प्रशंग सरकारी विधालयका शिक्षकसँग सम्बन्धित आन्दोलनको हो । सरकारी शिक्षक एक त पचास प्रतिशत भन्दा धेरैलाई शिक्षक भन्न नसुहाउने छन । राजनैतिक दलका हुक्के चिलिमेहरु त्यहाँ भर्ति भएका छन । उनीहरुको योग्यता मापन गर्न कुनै प्रयोगशाला नै चाहिन्दैन । उनीहरुले विद्यालयमा हाजिर हुने र जागिर पकाउने राजाको काम कहिले जाला घाम को चालामा पढाउछन । विद्यार्थीलाई कखरा सिकाउन उनीहरुको भरमा छाड्ने हो भने तीन वर्षमा पनि सम्भव छैन । घरमा गार्जनले आफै नत्र गाउँमा टियुसन नहाले उनीहरुले साँवा अक्षर फुटाउदैनन । तिनले दिल दिमागले जति जानेको छ त्यति पनि विद्यार्थीलाई सिकाएको पाईन्दैन । किनकी उनीहरुका छोराछोरीलाई निजी विद्यालयले पढाउछ । आफैसँग विश्वास नभएका शिक्षकहरुले पढाउन ती गरिबका छोराछोरीका लागि किन चाहियो विद्यालय ? यसै पनि उनीहरुमा कुनै गुणस्तरीय शिक्षा, नैतिक शिक्षा वा सामाजिक शिक्षा समेत सिकाईन्दैन । पाठयपुस्तक पनि त्यस्तै छन जसले कुनै पनि गरि खाने बुद्धि सिकाउदैन । भारतमा दरवान, र खाडीमा सेक्युरिटी गार्ड तथा क्लिनर हुनका लागि यस्तो शिक्षा नभए के फरक पर्दछ र ?
यसपाली उनीहरु काठमाण्डौमा बालेनको शहरको सुन्दरीकरण भत्काउन आए । उनीहरुले गरेको सडक पेटीका फूल र विरुवाको विनाश गरे अब भन्नुहोस उनीहरु के शिक्षक जस्तो लाग्थे ? उनीहरुले उत्पादन गरेर सडकभरी फ्यालेका फोहर मैलाहरु देख्दा तिनले दिने शिक्षाले के विद्यार्थी अनुशासित र देशका लागि काम लाग्ने जनशक्ति निक्सन सक्छन होला ? अहँ पटक्कै लाग्दैन । त्यहाँ शिक्षक आएका थिएनन । सवै दलका झोलेहरु थिए । बरु राजनैतिक दलका कार्यक्रममा भाग लिने लठैतहरु यी शिक्षक भनिएकाहरु भन्दा केही राम्रो स्तरका भएका छन । सधै जसो हुने भेला र जमघटमा माईतीघर मण्डेला यति पिडादायी फोहरमा डुव्दैन जति हिजो डुव्यो ।
हो, किन सरकारी विद्यालय सधैका लागि बन्द गरौ भनियो केही त बुझ्नु भयो होला । थप कुरा के हो भने सरकारी विद्यालयले कुनै पनि गरिखाने विद्यार्थी उत्पादन गर्दैनन । हिजोको कुरा बेग्लै हो आजको स्थितीमा ती विद्यालयहरु गरिबी उत्पादन गर्ने, अनैतिक युवा जन्माउने, बेराजगार अल्छे मान्छे पैदा गर्ने कारखाना भएका छन । किनकी त्यहाँ पढाउने अघिकांश शिक्षक शिक्षिका नै त्यस्तै छन । उनीहरुलाई ती विद्यार्थीको भविश्यको कुनै चिन्ता र चासो छैन, छ त कहिले महिना मर्छ र तलब आउँछ । अझ यसो भनौ नेपाल सरकारले दुई थरी विद्यालयहरु खोल्न दिएर एक हिसावले दास जन्माउने सँस्था बनाएको छ । आफ्नै छोराछोरी सरकारी स्कुलमा नपढाउने शिक्षकलाई समेत रोक्न सरकारले नचाहानुको कारण यही हो । देखादेखि सरकारी विद्यालय बाख्राको खोरमा परिणत भएका छन । दिनभरी कक्षा कोठामा विद्यार्थी थुनिन्छन र साँझ परेपछि फुकाईन्छन । विद्यार्थी किन घटेका हुन त्यसको सच्चाईमा जानु त कता हो कता, विधार्थी संख्या बढाउन गुणस्तरिय शिक्षा दिन पर्ने मा त ध्यान नै छैन । ती विद्यालयहरुमा गरिबीसँग खेल्नका लागि पिठो, सातु र घोडाका दान पकाएर दिने प्रचार गरिन्छ । अझ त्यसमा पनि भ्रष्टचार गरिदो रहेछ, कमिसन खाईदो रहेछ । अत यस्ता सवै विद्यालय बन्द गरौ । बरु अनपढ बच्चाले घरमा नै राम्रो चरित्र विकाश गर्दछ । गरिखाने बाउआमाको पछि लागेर काम गर्न सिक्नेछ । नत्र दुई थरी विद्यालय किन ? शिक्षा किन ?
यी आन्दोलनकारी शिक्षकको पीर स्थानिय निकायबाट शासित हुन नपरोस भन्ने रहेछ । लगभग सरकारले यति आन्दोलन गरे पछि हुन्छ भन्देला तर बास्तवमै स्थानिय तह प्रति बफदार र जवाफदेही बनाउने कुरा आफैमा राम्रो हो । आफ्नो क्षेत्रमा सञ्चालित विद्यालयको गुणस्तर विकास गर्न स्थानिय सरकारको नेतृत्व भए लापर्वाही नियन्त्रण हुने कुरामा कुनै शंका छैन । तर यो उनीहरु चाहदैनन । यस्तै उनीहरुका धेरै माग मध्ये केही मागहरु जायज र केही मागहरु नाजायज छन । विधालय जस्तो विशुद्ध शैक्षिक सँस्थामा मानवअधिकारको नाममा राजनैतिक भातृसंगठन बनाउन दिन हुदैन । शिक्षक नै राजनितीक कार्यकर्ता भए पछि त्यसले कस्ता विद्यार्थी उत्पादन गर्दछ । यसर्थ उनीहरु साँच्चै देश र जनताका लागि शिक्षाको ज्योति छर्न चाहन्छन् भने उनीहरुले दुई थरी विद्यालयको नितीलाई खारेज गर्नु पर्ने माग गर्न पर्दछ । आफूलाइ सके सम्म धेरै जवाफदेही बनाउन स्थानिय जनप्रतिनिधी र अभिभावक प्रति जवाफदेही हुनै पर्दछ । शिक्षा विग्रिएको देश कहिल्यै उभो लाग्दैन भनेर सवैले बुझन जरुरी छ ।
