तोयानाथ ‘उपेक्षित’ दाहाल – कांग्रेसजनले मात्र होईन देशले नै चिनेको र रुचाईएको एक बौद्धिक युवा स्वर्णिम वाग्लेले नेपाली कांग्रेससँगको सम्बन्धलाई तोडेका छन । यो कांग्रेसका लागि ठुलो क्षति हो ।
शेर बहादुर देउवाले वाग्लेलाई विगत निर्वाचनमा सांसदको लागि निर्वाचन लड्न टिकट नदिए पछि उनले तत्काल मन मात्र दुखाए कांग्रेस छाडेनन् । उनको बौद्धिकता र क्षमता बुझेका नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले तत्काल उनलाई आफ्नो पार्टीमा आउन निम्ता दिए र टिकटको अफर पनि गरे तर उनले स्वीकारेनन् । वाग्लेको भ्रुंणमा नै कांग्रेस भएकाले पनि उनले कम्युनिष्ट बन्न रुचाएका थिएनन भनेर बुझ्न सकिन्छ । तर उनी बौद्धिक कांग्रेस भएकाले उनको भाषा शैली र बौद्धिकतामा शालिनता, भद्रता र शिष्टता यति राम्रो छ की उनले कुनै मञ्चबाट विरोधी पार्टी वा नेतालाई गाली गरेको घोचपेच गरेको सुनिदैन । बौद्धिक बहस र विषयगत विज्ञताको छलपलमा मात्र खास उपस्थिती जनाउने वाग्ले मिडियावाजीमा पनि खासै रुची राख्दैनन । अर्थशास्त्रको राम्रो ज्ञान भएका डा. अर्थशास्त्री वाग्लेलाई देउवा कांग्रेसले चिन्न सकेन वा देउवा आरजुले रुचाएनन । सधै अपमानित भएर वाग्ले कति दिन टिक्न सक्थेर आखिर कांग्रेसीजनलाई सुन्न नचाएको समाचार आज सुने ।
डाक्टर वाग्ले अहिले रास्वपाबाट तनहुँको उपनिर्वाचन लडन लागेको समाचारहरु आईरहेका छन । यदि यो सत्य हो भने रास्वपाले उनीवाट भरपुर लाभ उठाउन सक्छ र त्यो नै यस्तो शक्ति बन्दै जाने बाटोमा अग्रसर भएको पार्टीको रुपमा देखिने छ जहाँ राज्य संयन्त्रका लागि चाहिने विषय विज्ञहरु प्रसस्त हुनेछन । जसलाई जे विषयको भरपुर ज्ञान छ त्यसले मात्र सम्बन्धित मन्त्रालय वा क्षेत्रमा जिम्मेवारी पाउनु पर्दछ भन्ने मान्यतालाई थप बल दिने छ । रास्वपाले अवसर नपाएका तर भरपुर विज्ञता भएका युवाहरु जम्मा गरेर अघि बढदै गरेको हुदा त्यसको भविश्य उज्वल देखिन्छ तर हालका दिनमा आएर केही अस्पष्ट र द्धैध चरित्र रास्वपाले देखाएको आरोप लाग्न थालेको छ । उसका लागि केही वाध्यताहरु, केही महत्वकांक्षाहरु र केही अवसरको खोजी गर्दा त्यस्तो देखिए पनि त्यो पार्टी टेस्टेड भएको पार्टी होईन ।
यदि वाग्ले साँच्चै नै तनहुँको चुनावमा कुनै पार्टीबाट वा स्वतन्त्र रुपमा लडे भने उनको विजय अवश्यम्भावी बनाउने कुरामा सचेत युवाहरुको जोडबल रहने नै छ र देशले खोजेको एक प्रखर बौद्धिक संसदमा छिर्ने छ ।
को हुन स्वर्णिम वाग्ले ?
स्वर्णिम वाग्ले सन् १९७९ मा काठमाडौंमा स्थापित दक्षिण एसियाली नीति थिंक-ट्याङ्क एकीकृत विकास अध्ययन संस्थान (IIDS) का अध्यक्ष हुनुहुन्छ। उनी UNDP क्षेत्रीय ब्यूरो फर एसिया एन्ड द प्यासिफिक (RBAP) का पूर्व प्रमुख आर्थिक सल्लाहकार हुन्। योर्कले 36 देशहरू कभर गर्दछ। २०१४ र २०१८ को बीचमा, डा. वाग्लेले नेपाल सरकारमा राष्ट्रिय योजना आयोग (NPC) को तीन अन्तरालमा सेवा गरे, पहिले सदस्य र त्यसपछि उपाध्यक्षको रूपमा।
स्वर्णिम वाग्लेले वाशिंगटन डीसीमा विश्व बैंक र न्यूयोर्क, हनोई र कोलम्बोमा UNDP मा वरिष्ठ अर्थशास्त्री सहित २० वर्ष भन्दा बढीको लागि अन्तर्राष्ट्रिय विकास पेशेवरको रूपमा काम गरेका छन्। व्यापक रूपमा प्रकाशित, उनले द ग्रेट अपहेभल (क्याम्ब्रिज युनिभर्सिटी प्रेस, २०२२) को सह-सम्पादन गरे र द राइज अफ द साउथ शीर्षकको ग्लोबल ह्युमन डेभलपमेन्ट रिपोर्ट (२०१३) को सह-लेखन गरे। २००२ देखि २००७ सम्म उनले UNDP एशिया ट्रेड इनिसिएटिभको सह-नेतृत्व गरे।
स्वर्णिम वाग्ले काठमाडौं विश्वविद्यालयको सिनेटमा बस्छन् र धेरै गैर-लाभकारी संस्थाहरूलाई सल्लाह दिन्छन्। उनी विश्व बैंकको दक्षिण एसिया च्याम्पियनिङ एण्ड भिजनिङ प्रोसेसका प्रख्यात सदस्य हुन्। एसियाली विकास बैंक (मनिला) र इन्टरनेशनल ट्रेड सेन्टर (जेनेभा) मा अल्पकालीन कार्यभार सम्हालेपछि उनले सन् १९९९-२००० मा हार्वर्ड एशिया त्रैमासिकको दक्षिण एसिया सम्पादकको रूपमा पनि काम गरे।
स्वर्णिम वाग्लेले अस्ट्रेलियाको नेशनल युनिभर्सिटीबाट अर्थशास्त्रमा, हार्वर्ड विश्वविद्यालयबाट अन्तर्राष्ट्रिय विकासमा मास्टर्स (एमपीए/आईडी) र लन्डन स्कूल अफ इकोनोमिक्सबाट बीएससी (इकोन) मा डक्टरेट गरेका छन्। उहाँ नेपालको गोरखामा जन्मनुभएको हो ।
