भारतले पाकिस्तानले भारतीय शहरहरूतर्फ प्रहार गरेको १५ वटा क्षेप्यास्त्रहरूलाई निष्क्रिय पार्न S-४०० प्रतिरक्षा प्रणालीको सफलतापूर्वक प्रयोग गर्यो। त्यसपछि, इजरायली HARPY ड्रोनहरूले पाकिस्तानी वायु रक्षा रडारहरूलाई लक्षित गरे।
भारतले पाकिस्तानको वायु रक्षा पूर्वाधारलाई ध्वस्त पार्ने उद्देश्यले रणनीतिक प्रतिआक्रमण अपरेशन सिन्दूर सुरु गरेर पाकिस्तान विरुद्ध आफ्नो सैन्य अडानलाई तीव्र बनाएको छ। निष्क्रिय पारिएका प्रमुख लक्ष्यहरू मध्ये लाहोरमा अवस्थित एक प्रमुख वायु रक्षा स्थापना पनि थियो। यो कारबाही देशको उत्तरी र पश्चिमी क्षेत्रहरूमा फैलिएका भारतीय सैन्य स्थानहरूमा पाकिस्तानले रिपोर्ट गरेको ड्रोन र मिसाइल प्रयासहरूको प्रतिक्रियामा आएको हो।
यो अपरेशन अप्रिल २२ मा जम्मू र कश्मीरको पहलगाममा भएको आतंकवादी घटनाबाट सुरु भएको थियो, जहाँ २६ पर्यटकहरू – प्रायः हिन्दू समुदायका – ले एक संदिग्ध आतंकवादी हमलामा आफ्नो ज्यान गुमाएका थिए। भारत सरकारले पाकिस्तानमा आधारित आतंकवादी समूहहरूलाई जिम्मेवार ठहराउँछ, जुन आरोपलाई इस्लामाबादले कडाइका साथ अस्वीकार गरेको छ।
मे ७-८ को रातमा, पाकिस्तानले अवन्तीपोरा, श्रीनगर, जम्मू, पठानकोट, अमृतसर र अन्य धेरै स्थानहरूमा रहेका भारतीय सैन्य अड्डाहरूलाई लक्षित गरी ड्रोन र मिसाइल आक्रमण गरेको बताइएको छ। यद्यपि, भारतको वायु रक्षा सञ्जाल, जसमा यसको काउन्टर-अनमेन्ड एरियल सिस्टम (UAS) र अन्य एकीकृत प्लेटफर्महरू समावेश छन्, ले आगमन खतराहरूलाई सफलतापूर्वक रोक्यो। विभिन्न स्थानहरूबाट प्राप्त भग्नावशेषहरूले आक्रमणको प्रयास पुष्टि गरे।
प्रतिशोधमा, भारतले इजरायली-निर्मित हारोप ड्रोन र रूसी-मूल S-400 वायु रक्षा प्रणाली सहित उन्नत सैन्य सम्पत्तिहरू प्रयोग गर्दै अपरेशन सिन्दूर सुरु गर्यो। मिसनले पाकिस्तान भित्र राडार प्रणाली र वायु रक्षा संरचनाहरूलाई सफलतापूर्वक लक्षित र भत्काएको थियो, जसको प्रमुख सफलता लाहोरमा वायु रक्षा स्थापनालाई असक्षम पार्नु थियो।
अन्तर्राष्ट्रिय समुदाय, विशेष गरी संयुक्त राज्य अमेरिका र युरोपेली संघले बढ्दो सैन्य तनावमा चिन्ता व्यक्त गरेको छ। राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको नेतृत्वमा वाशिंगटनले मध्यस्थता गर्ने प्रस्ताव गरेको छ र दुवै राष्ट्रहरूलाई तनाव कम गर्न आग्रह गरेको छ, नियन्त्रण रेखा (LoC) मा सैन्य निर्माण जारी छ, जसले व्यापक द्वन्द्वको डर बढाएको छ।
अपरेशन सिन्दूरले भारत-पाकिस्तान सम्बन्धमा एउटा महत्वपूर्ण मोड लिएको छ, जसले कश्मीरमा निरन्तर अस्थिरतालाई अगाडि ल्याउँछ। परिस्थिति विकसित हुँदै जाँदा, विश्वव्यापी शक्तिहरूले चिन्ताका साथ हेरिरहेका छन्, पूर्ण टकराव रोक्नको लागि कूटनीतिक समाधानको आशा गरिरहेका छन्।
हार्पी ड्रोन
हार्पीलाई राडार प्रणालीहरूमा आक्रमण गर्न डिजाइन गरिएको हो र ‘शत्रुको वायु प्रतिरक्षाको दमन’, वा SEAD, भूमिकामा सञ्चालन गर्न अनुकूलित गरिएको छ। यसले उच्च-विस्फोटक वारहेड बोक्छ र एक विशेष राडार छ जसले स्वायत्त रूपमा विकिरण-उत्सर्जक, उच्च-मूल्य लक्ष्यहरू खोज्न र प्रहार गर्न सक्छ।
विशेष गरी, यसले तोकिएको क्षेत्र भित्र लक्ष्यहरू ट्र्याक गर्न र हटाउन सक्छ; यसले फ्रिक्वेन्सीहरू पत्ता लगाएर यो गर्छ र त्यसपछि लगभग कुनै पनि दिशाबाट प्रहार गर्छ, चाहे उथले वा ठाडो डाइभ प्रोफाइलहरू।
हार्पीले नौ घण्टासम्म गहिरो-हड्ताल, दिन-वा-रात मिसनहरूमा काम गर्छ।
S-400 मिसाइल रक्षा प्रणाली
भारतले ‘सुदर्शन चक्र’ भनेर चिनिने S-400 रक्षा प्रणालीले ६०० किलोमिटर टाढाबाट भित्रिने मिसाइलहरू ट्र्याक गर्न सक्छ र ४०० किलोमिटरको दायरा भित्र यी लक्ष्यहरूलाई रोक्न सक्छ।
भारत र रूसले S-400 को पाँच स्क्वाड्रनहरूको लागि ३५,००० करोड रुपैयाँको सम्झौतामा हस्ताक्षर गरेका थिए, जसमध्ये तीनवटा डेलिभर भइसकेका छन् र अन्य दुई २०२६ सम्ममा आउने अपेक्षा गरिएको छ।
