Monday 17th November 2025

मानिससँग मात्र होईन चेतना पृथ्वीसँग पनि छ


एस्ट्रोबायोलोजिस्टहरू भन्छन् कि ग्रह पृथ्वी आफैं वास्तवमा एक बुद्धिमान प्राणी हुन सक्छ, के हाम्रो ग्रह जीवित वस्तु बाहेक केहि हुन सक्छ? के यसको आफ्नै दिमाग हुन सक्छ? अन्तर्राष्ट्रिय जर्नल अफ एस्ट्रोबायोलोजीमा प्रकाशित हालैको लेखमा वैज्ञानिकहरूको समूहले यी प्रश्नहरू राखेका छन्। तिनीहरूको “ग्रहीय बुद्धि” सिद्धान्तले पृथ्वीमा सामूहिक ज्ञान र बुद्धि छ भन्ने सम्भावनाको अनुसन्धान गर्छ।

यद्यपि यो अवधारणा विज्ञान कथा फिल्मको जस्तो लाग्न सक्छ, अनुसन्धानकर्ताहरूले सोच्छन् कि यसमा वास्तविक-विश्व अनुप्रयोगहरू हुन सक्छन्। बौद्धिकता देखाउने ग्रहको विचार बुझ्दा जलवायु परिवर्तन जस्ता तत्काल विश्वव्यापी समस्याहरूको सामना गर्न महत्त्वपूर्ण नयाँ दृष्टिकोणहरू उपलब्ध गराउन सक्छ। थप रूपमा, यसले हामीलाई बाहिरी जीवनको खोजीमा मद्दत गर्न सक्छ।

अन्वेषकहरूले सञ्चार भूमिगत फंगल नेटवर्कहरूको सङ्केतहरूमा ध्यान दिन्छन्। तिनीहरू सुझाव दिन्छन् कि यी नेटवर्कहरू एक विशाल, ग्रह-स्तरीय अदृश्य बुद्धिको संकेत हुन सक्छ। यो स्पष्ट छ कि मानव गतिविधिले वातावरणमा महत्त्वपूर्ण प्रभाव पारेको छ, जस्तै जलवायु संकट र प्लास्टिकको व्यापक प्रयोग, साथै अन्य वातावरणीय परिवर्तनहरू।

अध्ययनका सहलेखक र रोचेस्टर विश्वविद्यालयका भौतिकशास्त्रका प्रोफेसर एडम फ्रान्कले प्रकाश पारेका छन् कि मानवताले अब ग्रहको लागि लाभदायक तरिकामा सम्पूर्ण रूपमा कार्य गर्न असमर्थ छ। ग्रहको बुद्धिको विचारको अनुसन्धानले हामीलाई पृथ्वीमा हाम्रो प्रभावलाई बुझ्न र कम गर्न मद्दत गर्न सक्छ। वास्तविक ग्रहको बौद्धिक स्तरमा पुग्न सक्षम व्यक्तिहरूले मात्र हामीलाई देख्न सक्नेछन्, यसले अन्य ग्रहहरूको सभ्यताहरूमा पनि प्रकाश प्रदान गर्न सक्छ।

यस अनुसन्धान क्षेत्रको शक्ति कुनै पनि ग्रहमा जीवन र बुद्धिको विकाससँग जलवायु प्रकोपबाट बच्ने हाम्रो ज्ञानलाई जोड्ने क्षमतामा रहन्छ। पृथ्वी आफैं बुद्धिमानी हुन सक्छ भन्ने सम्भावनाको बारेमा सोच्दा हामीलाई वातावरणसँगको हाम्रो सम्बन्ध र फरक कोणबाट परिवर्तनको आवश्यक आवश्यकतालाई हेर्न मद्दत गर्छ। यो विचार प्रयोगले हामीलाई हाम्रो व्यवहारमा पुनर्विचार गर्न र हाम्रो ग्रहसँग थप शान्तिपूर्ण सहअस्तित्व प्रवर्द्धन गर्ने अवसरहरू खोज्न धकेल्छ।

अनुसन्धान पत्र


सम्बन्धित शीर्षकहरु

जुलाईमा दक्षिणी प्रान्त स्वेदामा भएको साम्प्रदायिक हिंसाको अनुसन्धानको क्रममा सिरियाको सुरक्षा र सैन्य सेवाका सदस्यहरूलाई हिरासतमा राखिएको छ, जसमा सयौं…

बहिष्कृत प्रधानमन्त्री शेख हसिना र उनको पूर्व सत्तारूढ दल अवामी लिगले विद्यार्थी आन्दोलनमाथि भएको दमनको मुद्दाविरुद्ध राष्ट्रव्यापी ‘लकडाउन’ आह्वान गरेपछि…

कुवेत — “सकिन्छ राम्रो गरौँ, सकिँदैन नराम्रो नगरौँ” भन्ने मूल नारासहित युवा शक्ति कुवेतको प्रथम अधिवेशन भव्य रूपमा सम्पन्न भएको…

प्रतिकृयाहरू
...