आशुलिया, बंगलादेश, प्रमुख पश्चिमी ब्रान्डका कपडाहरूको उचित पारिश्रमिकको माग गर्दै आन्दोलनमा उत्रिएका हजारौ हजारौं गार्मेन्ट कामदारहरूसँग मङ्गलबार पहरीको झडप गरेको छ, यस्तै विरोध प्रदर्शनमा कम्तिमा दुई जनाको मृत्यु भएको छ ।
प्रहरीले भन्यो कि देशको सबैभन्दा ठूलो औद्योगिक सहर आशुलिया र गाजीपुरमा दर्जनौं कारखानाका हजारौं कामदारहरूले हडताल सुरु गरेका थिए र जब भीडले कारखानाहरू तोडफोड गरे साथै सडकहरू अवरुद्ध गरे तब अधिकारीहरूले आँसु ग्यास र रबरको गोली प्रहार गरेका थिए । गाजीपुर एक्लै एक हजार भन्दा बढी बिरुवाहरूको घर हो जसले H&M र GAP जस्ता ब्रान्डहरूका लागि कपडा बनाउँछ। कामदारहरुको तलबले खाद्यान्नको बढ्दो खर्चहरू पूरा गर्न नसक्ने भन्दै आशुलियाका कपडा युनियनका वरिष्ठ नेता अल कामरानले भने आन्दोलनको औचित्य पुष्टी गर्न खोजेका छन ।
बंगलादेश विश्वको सबैभन्दा ठूलो कपडा निर्यातकर्ता मध्ये एक हो, यस उद्योगले दक्षिण एसियाली देशको वार्षिक निर्यातमा 55 बिलियन डलरको ८५ प्रतिशत हिस्सा ओगटेको छ। तर यसको चालीस लाख परिधान कामदारहरूको लागि अवस्था गम्भीर छ। आशुलियाका छुट्टाछुट्टै ठाउँमा तलब वृद्धिको माग गर्दै करिब १५ हजार मजदुर आन्दोलनमा सामेल भएका छन् ।
युनियन नेता कामरानले ती तथ्याङ्कलाई विवादित गर्दै आशुलियामा मात्रै करिब ५०,००० कामदारहरूले औजारहरू खसालेको रिपोर्ट गरे, जसको मूल्य बढेको प्रमुख चालक थियो। आलु र प्याज जस्ता केही आधारभूत खाद्यान्नको मूल्य गत वर्षको तुलनामा दोब्बरभन्दा बढी भएको कामरानले बताए। ‘घरको भाडा पनि बढेको छ । तलब नबढ्ने एउटै कुरा हो ।” गार्मेन्ट श्रमिक संहती युनियनकी प्रमुख तस्लिमा अक्तरले मुद्रास्फीति र मुद्राको अवमूल्यनलाई ध्यानमा राखी एकपटक ‘२०१७ मा कामदारले पाएको भन्दा कम’ मुआब्जा उत्पादकहरूले दिने गरेको बताएकी छिन् ।
प्रहरीका अनुसार प्रदर्शनकारीहरूले टायरमा आगजनी गरेका छन्, कारखानाका झ्यालहरू फुटेका छन् र राजधानी ढाकासँग औद्योगिक क्षेत्र जोड्ने मुख्य राजमार्ग अवरुद्ध गरेका छन्। अधिकारीहरूले रबरको गोली र अश्रुग्यासू फायर गरेर जवाफ दिए ।
विरोध प्रदर्शन गत हप्ताको सुरुमा सुरु भयो, तर हिंसा बढ्यो जब हजारौंले आफ्नो पाली छोडे र गाजीपुरमा विरोध प्रदर्शन गरे, जहाँ मजदुरहरूले छ(तले कारखानामा आगो लगाइयो, जसको कारण एक मजदुरको मृत्यु भयो। प्रहरी र प्रदर्शनकारीबीचको झडपमा अर्का एक मजदुरको मृत्यु भएको छ ।
बंगलादेशमा विश्वका केही ठूला खुद्रा विक्रेता र ब्रान्डहरूका लागि कपडा बनाउने करिब ३,५०० गार्मेन्ट कारखानाहरू छन्, तर कामदारहरूको आधारभूत मासिक पारिश्रमिक मात्र ८,३०० टका $75 हो।
नयाँ मासिक न्यूनतम आधारभूत पारिश्रमिक २३,००० टका ( झण्डै तीन गुणा वृद्धिको मागलाई बेवास्ता गर्दै शक्तिशाली उत्पादक संघले २५ प्रतिशत वृद्धि प्रस्ताव गरेपछि मजदुरहरूले सडकमा आक्रोश पोखेका युनियनहरूले बताए। झण्डै १७ करोडको दक्षिण एसियाली देशले प्रतिव्यक्ति आयमा आफ्नो छिमेकी भारतलाई उछिनेको छ, विगत दुई दशकमा यसको प्रभावशाली बृद्धिको केन्द्रमा कपडा उद्योग रहेको छ। तर ज्यालाको विरोधले २००९ देखि देशमा फलामको मुट्ठीले शासन गरिरहेकी प्रधानमन्त्री शेख हसिनाका लागि ठूलो चुनौती खडा गरेको छ। एक पुनरुत्थानकारी विपक्षीले उनको शासनलाई चुनौती दिएको छ किनभने उनी जनवरी अघि हुने चुनावको लागि तयार छन्।
उनको सरकारले यो वर्ष नयाँ न्यूनतम पारिश्रमिक निर्धारण गर्न प्यानल गठन गरेको थियो। युनियनहरू भन्छन् कि कपडा कारखाना मालिकहरू ( जसमा मन्त्रीहरू र प्रभावशाली सांसदहरू समावेश छन् । – एएफपी
