अफगानिस्तानको तालिवान सरकारले २४ डिसेम्बर राति पाक्टिकाको बर्मल जिल्लामा पाकिस्तानी हवाई आक्रमणमा ४६ जनाको मृत्यु भएको जनाएको छ । तीमध्ये अधिकांश महिला र बालबालिका थिए ।
बर्माल जिल्ला दक्षिण वजिरिस्तानको वाना र रज्माक क्षेत्रहरू नजिक छ। तालिबान अधिकारीहरूका अनुसार आक्रमणले “वजिरिस्तानका शरणार्थीहरूलाई लक्षित गरेको थियो।” तालिबानका प्रवक्ता जबिउल्लाह मुजाहिदले समाचार एजेन्सी एएफपीलाई पाक्टिका प्रान्तका चार क्षेत्रलाई निशाना बनाइएको बताए।
तालिबान सरकारका उपप्रवक्ता हमदुल्लाह फित्रातले पनि मृत्यु हुनेमा अधिकांश महिला र बालबालिका रहेको बताए । उनले भने, ‘हिजो राति पाक्टिका प्रान्तको बर्माल जिल्लामा चार ठाउँमा बम विष्फोट हुँदा ४६ जनाको ज्यान गएकोमा निकै दुःख लागेको छ । छ जना घाइते भएका छन् । धेरै घर ध्वस्त भए । मारिनेमा अधिकांश महिला र बालबालिका रहेका छन् । पक्तिका अस्पतालका एक अधिकारीले बीबीसीलाई बताएअनुसार २२ शव र ४६ घाइतेलाई उनीहरूको स्वास्थ्य केन्द्रमा लगिएको छ। तीमध्ये केहीलाई राम्रो उपचारका लागि उत्कृष्ट उपकरणसहित अस्पतालमा पठाइएको छ। तालिबान सरकारको रक्षा मन्त्रालयबाट जारी गरिएको विज्ञप्तिमा उक्त हमलाको निन्दा गर्दै यसलाई “बर्बर” भनिएको छ।
विज्ञप्तिमा भनिएको छ, “पाकिस्तानी सेनाको बमबारीले सर्वसाधारणलाई निशाना बनाएको थियो, जसमा अधिकांश वजिरिस्तानका शरणार्थीहरू थिए। आक्रमणमा बालबालिकासहित धेरै सर्वसाधारण मारिएका र घाइते भएका थिए।” विज्ञप्तिमा भनिएको छ, “अफगानिस्तानको इस्लामिक इमिरेट्स यो क्रूर कार्यलाई सबै अन्तर्राष्ट्रिय मान्यताहरूको उल्लङ्घन भएको विश्वास गर्दछ र यसको कडा निन्दा गर्दछ।” पाकिस्तानी पक्षले बुझ्नुपर्छ कि यस्तो मनमानी कारबाही कुनै पनि समस्याको समाधान होइन। “इस्लामिक इमिरेट्सले यस क्रूर कार्यको जवाफ दिनेछ। यो आफ्नो भूमि र क्षेत्रको रक्षा गर्न आफ्नो अधिकार मान्छ।”
यो घटनामा पाकिस्तानले के भन्छ ?
पाकिस्तानको सरकार वा सेनाले आक्रमणको बारेमा आधिकारिक रूपमा केही भनेन, तर केही मिडिया रिपोर्टहरू अनुसार, पाकिस्तानी सुरक्षा अधिकारीहरूले नाम न छाप्ने सर्तमा पत्रकारहरूलाई भने कि उनीहरूको सेनाले बर्मल जिल्लामा “आतंकवादी” लाई मारेको छ। अधिकारीहरूले उनीहरूले एउटा प्रशिक्षण केन्द्र ध्वस्त पारेको र पाकिस्तानी तालिबानसँग सम्बन्धित धेरै प्रमुख सशस्त्र कमाण्डरहरूलाई आक्रमणमा मारेको दाबी गरेका छन्।
आफूलाई तहरीक-ए-तालिबान पाकिस्तानको प्रवक्ताको रूपमा चिनाउने मुहम्मद खोरासानीले एक प्रेस विज्ञप्तिमा भनेका छन्, “हामीले अत्यन्तै दु:खका साथ समाचार प्राप्त गरेका छौं कि पाकिस्तानको कब्जा र वर्चस्ववादी तानाशाह र उनीहरूको सेनाले शरणार्थीहरूको घरमा आक्रमण गरेको छ। “2014 मा पाकिस्तानी सेनाको अपरेशन जरब-ए-अज्बका कारण, पाकिस्तानले इस्लामिक र अन्तर्राष्ट्रिय मान्यताहरू विरुद्ध यी असहाय शरणार्थीहरूको घरलाई लक्षित गर्यो। यसले ठूलो संख्यामा शरणार्थीहरू भाग्न बाध्य भयो।”
तेहरिक-ए-तालिबानको प्रेस विज्ञप्तिले पाकिस्तानी सेनालाई उल्लेख गर्दै विगत केही दशकदेखि बलुचिस्तान र खैबर पख्तुनख्वामा निर्दोष मानिसहरूमाथि हिंसा गरिरहेको बताएको छ।
अफगान राजनीतिज्ञहरूले यसलाई सार्वभौमसत्ताको उल्लङ्घन भएको बताएका छन्।
अफगानिस्तानका पूर्व राष्ट्रपति हमिद कारजाईले सामाजिक सञ्जालमा पाकिस्तानी सैनिकले गरेको आक्रमणको कडा निन्दा गर्दै यसलाई अफगानिस्तानको राष्ट्रिय सार्वभौमिकताको स्पष्ट उल्लङ्घन भनेका छन्। कारजाईले दुई देशबीचको सम्बन्धमा तनावको लागि “क्षेत्रमा अतिवादलाई बलियो बनाउने पाकिस्तानको नीति” लाई दोष दिए। कुनै समय तालिबानसँग शान्ति वार्ताका लागि नियुक्त भएका पूर्व अमेरिकी विशेष प्रतिनिधि जाल्माई खलिलजादले यदि यो हवाई हमला साँच्चै भएको भए तालिबानले जवाफ दिन सक्ने बताए ।
पाकिस्तानका लागि तालिबान सरकारका पूर्व राजदूत अब्दुल सलाम जैफले पाक्टिकामा भएको आक्रमणलाई “अफगानिस्तानको सार्वभौमसत्ता विरुद्धको बर्बर र क्रूर कार्य” भनेर वर्णन गरे। अफगानिस्तानका पूर्व विदेशमन्त्री मोहम्मद हनिफ अतमारले बर्माल जिल्लामा भएको आक्रमणको निन्दा गरेका छन् । “दु:खको कुरा, तालिबान सरकारसँग यी आक्रमणहरू रोक्न कुनै उपाय छैन,” उनले सामाजिक सञ्जाल प्लेटफर्म X मा लेखे। यसको कुनै वायु सेना वा रक्षा बल छैन।”
अफगान राजनीतिज्ञ बाहेक धेरै अफगान नागरिकले सामाजिक सञ्जालमा आफ्नो प्रतिक्रिया व्यक्त गर्दै यस कार्यको निन्दा गरेका छन्।
पाकिस्तानको ‘जरब-ए-अज्ब’ अपरेशन के हो?
2014 मा, पाकिस्तानी सेनाले “चरमपन्थी” लाई कुचल्न उत्तरी वजिरिस्तानमा “जारब-ए-अज्ब” नामक ठूलो सैन्य अपरेशन सुरु गर्यो, जुन लामो समयसम्म जारी रह्यो। यी कारबाहीमा सयौं लडाकू मारिएको दाबी गरिएको थियो तर लाखौं स्थानीय बासिन्दाहरू पनि युद्धको डरले आफ्नो गाउँ छोड्न बाध्य भएका थिए। तिनीहरूमध्ये धेरै पाकिस्तानका अन्य शहरहरूमा भागे, तर तिनीहरूमध्ये केही डुरान्ड रेखा पार गरेर अफगानिस्तानको ‘वजिरिस्तान शरणार्थी’ शिविरहरूमा बसोबास गरे।
विगतका वर्षहरूमा उत्तरी वजिरिस्तान र पख्तुनख्वाका अन्य आदिवासी क्षेत्रहरूमा सुरक्षा अवस्था अपेक्षाकृत राम्रो थियो तर हालै पाकिस्तानी सेनाले आक्रमणहरू बढाएको छ। पाकिस्तानी सरकारले यस्तो अशान्ति धेरै जसो पाकिस्तानी तालिबान आन्दोलन वा ‘टीटीपी’ का चरमपन्थीहरूले गरेको बताउँछ, जसले अफगानिस्तानमा आफ्नो अड्डाहरू छन् र त्यहाँबाट पाकिस्तानमा आक्रमण गर्दछ। तर अफगानिस्तानको तालिबान सरकारले सधैं यी आरोपहरूलाई अस्वीकार गर्दै आएको छ र कसैलाई कसैको विरुद्धमा अफगानिस्तानको माटो प्रयोग गर्न नदिने बताएको छ।
यस्तो आक्रमण भएको यो पहिलो पटक भने होइन
पाकिस्तानी सेनाले अफगानिस्तानको क्षेत्रमा बमबारी गरेको यो पहिलो पटक भने होइन। यस वर्षको मार्चमा, तालिबान सरकारले पाकिस्तानी लडाकु विमानहरूले पाक्टिकाको बर्माल र खोस्टको सापर जिल्लाहरूमा सर्वसाधारणको घरमा बमबारी गरेको बताएको थियो।
तालिबान सरकारको रक्षा मन्त्रालयले त्यस समयमा एक विज्ञप्तिमा दाबी गर्यो कि यसले आक्रमणको जवाफमा डुरान्ड लाइनमा रहेको पाकिस्तानी सैन्य स्थानहरूमा “भारी हतियार फायर” गरेको थियो। पाक्टिका र खोस्ट प्रान्तमा पाकिस्तानी सेनाको आक्रमणको जवाफमा, तालिबान सरकारले पाकिस्तानी दूतावासका अधिकारीहरूलाई बोलाएर विरोध पत्र बुझायो।
तालिबान सरकारका कार्यवाहक आन्तरिक मन्त्री सिराजुद्दीन हक्कानी र कार्यवाहक विदेश मन्त्री अमिर खान मुत्ताकीले सोमबार (डिसेम्बर २३) पाकिस्तानका विशेष प्रतिनिधि मुहम्मद सादिक खानलाई भेटेका बेला पाक्टिकाको बर्मल जिल्लामा पाकिस्तानी सेनाको आक्रमण भएको हो।
तालिबान सरकारको गृह मन्त्रालयका प्रवक्ताले जारी गरेको विज्ञप्तिमा दुवै पक्षबीच अफगानिस्तान र पाकिस्तानबीचको सम्बन्ध सुधार र विद्यमान समस्या समाधानका लागि महत्वपूर्ण विषयमा छलफल भएको बताइएको छ ।
-BBC को लागि सामूहिक न्यूजरूम द्वारा प्रकाशित
