गाजामा हमास का १,३०० सुरुंगहरुको सञ्जाल छ

हमास ले निर्माण गरेका १,३०० टनेलहरूको सञ्जाल गाजापट्टीमा रहेको बताईन्छ । ती सुरुंगहरुको कुल फैलावट लगभग ५०० किलोमिटर फैलिएको छ । जसमा केही सुरुङहरू ७० मिटर मुनी बनाईएका छन ।

सैन्य विशेषज्ञहरूले तर्क गर्छन् कि यदि गाजा स्ट्रिपमा भूमिगत आक्रमण भयो भने हमासद्वारा निर्माण गरिएको सुरुङ नेटवर्कले IDF को लागि सबैभन्दा ठूलो चुनौती खडा गर्ने अपेक्षा गरिएको छ । उत्तर कोरियाको भूमिगत सुविधा नेटवर्क अर्थात सुरुंग बाहेक, हमासले संसारको सबैभन्दा ठूलो सुरुङ नेटवर्क बनाएको अनुमान गरिएको छ।

वेस्ट प्वाइन्टमा रहेको युनाइटेड स्टेट्स मिलिटरी एकेडेमीको आधुनिक युद्ध संस्थानमा अर्बन वारफेयर स्टडीजका प्रमुख जोन स्पेन्सरले भने, गाजामा भूमिगत सुरुङहरू भएको चुनौती अद्वितीय छ। केही दिन अघि प्रकाशित एक लेखमा, अमेरिकी सेनाका पूर्व अधिकारी स्पेन्सरले थपे कि विशाल र विस्तारित सुरुङ सञ्जाल एउटा समस्या हो जसको यसको कुनै सही समाधान छैन र इजरायली भूमि सेनालाई यसले पर्खिरहेको छ।

रिपोर्टका अनुसार यी मध्ये अधिकांश सुरुङ दुई मिटर अग्लो र दुई मिटर चौडा मात्रै छन् । विज्ञहरू विश्वास गर्छन् कि अक्टोबर ७ मा इजरायलमा हमासको हमलाको क्रममा लुकेका हमासहरूले हतियार, खाना, पानी र इन्धनको भण्डारण स्थानको रूपमा प्रयोग हुने सम्भावित रूपमा यी सुरुङहरूमा राखिएको हुन सक्छ।

यसअघि हमासको सुरुङ सञ्जालको अनुसन्धान गर्ने अन्वेषकहरूले सो संगठनका केही नेताहरू यी सुरुङहरूमा राखिएको ठान्छन्। सुरुङहरूले लडाईको परिदृश्यलाई थप जटिल बनाउनेछ । विज्ञहरू भन्छन् कि सुरुङहरूले गाजा पट्टीमा इजरायली भूमि आक्रमणको घटनामा लडाईको परिदृश्यलाई थप जटिल बनाउनेछ, । तिनीहरूले लडाकूहरूलाई विभिन्न लडाई साइटहरू बीच सुरक्षित र स्वतन्त्र रूपमा जान आउन सक्ने भएकाले ईजरायली सैनिकका लागि स्थल आक्रमण सहज हुनेछैन ।

किंग्स कलेज लन्डनका युद्ध मनोवैज्ञानिक माइक मार्टिनले भने, छोटकरीमा भन्नुपर्दा, यी सुरुङहरूले इजरायलको फायरपावर, रणनीति, प्रविधि र सङ्गठनका फाइदाहरूलाई बेवास्ता गरेर सन्तुलन मिलाउँछन्, साथै सैन्य र नागरिक लक्ष्यहरू बीचको भिन्नता छुट्याउन नसक्ने जोखिमलाई पनि बेवास्ता गर्छन्। अन्तर्राष्ट्रिय कानून द्वारा आवश्यक छ। त्यसैले, IDF ले नागरिक क्षेत्र भित्र सैन्य अपरेशन सम्बन्धी चुनौतीहरूको सामना गर्नेछन, जसलाई त्रि-आयामी युद्धको रूपमा वर्णन गर्न सकिन्छ।

उनले त्रि-आयामिक युद्धको अर्थ के हो भनेर व्याख्या गर्दै भने, त्यहाँ जीवित टावरहरू माथि चल्ने तत्वहरू र जमिन मुनि काम गर्ने तत्वहरू हुनेछन्। यदि कुनै भवन ध्वस्त भयो भने, त्यो भग्नावशेषको थुप्रो बन्छ, जुन त्यसपछि धेरै विनाशकारी हुन्छ। कुनै पनि सशस्त्र व्यक्तिले रक्षा गर्न र गोली हान्न सक्ने ठाउ भईदिन्छ । शहरी युद्ध कुनै पनि सेनासँग लड्न सक्ने सबैभन्दा कठिन भूभागहरू मध्ये एक हो।

गाजा पट्टीमा सुरुङहरू सुरुमा तटीय एन्क्लेभ र इजिप्टमा सामानहरू तस्करी गर्न डिजाइन गरिएको थियो, तर समयको साथ, ड्रोन र अन्य इलेक्ट्रोनिक जासूसी उपकरणहरू मार्फत इजरायली हवाई निगरानी बढेको कारण, हमासले सुरुङ नेटवर्क विस्तार गर्न थाले। यद्यपि, क्ष्म्ँIDF ले २०१४ मा गाजामा सैन्य अपरेशन पछि यी सुरुङहरूको खतरा र जटिलता महसुस गर्यो।

फलस्वरूप, इजरायली सरकारले सुरुङहरू मार्फत घुसपैठ रोक्न गाजा पट्टी सीमामा भूमिगत अवरोध निर्माण गर्न थाल्यो। विज्ञहरू भन्छन् कि सुरुङहरू पत्ता लगाउन गाह्रो छ किनकि तिनीहरू विभिन्न संरचनाहरू मुनि बनाइएका हुन सक्छन्, तर तिनीहरूलाई पहिचान गर्ने विभिन्न तरिकाहरू छन्, जस्तै भू-भेदी राडार र चुम्बकीय, थर्मल, र ध्वनिक फिंगरप्रिन्टहरू मापन गर्न प्रविधिहरू प्रयोग गरेर सुरुंगहरु कहाँ छन कति गहिराईमा छन अनुमान लगाउन सकिन्छ । यद्यपि, यी टनेलहरूमध्ये धेरैजसो मानव बौद्धिकता मार्फत खुलासा गरिएको हो, यस विषयमा च्ब्ल्म् अनुसन्धान केन्द्र द्वारा २०१७ सम्मेलन अनुसारमा बताईएको थियो ।

यस उदाहरणमा, मानव अनुसन्धान, च्ब्ल्म् कर्पोरेशनका अनुसार, सुरुङहरूमा जाने बाटोमा ट्र्याक गरिएको हमास कार्यकर्ताको फोन सिग्नल अचानक हराएको पत्ता लगाउन मद्दत गर्ने उद्देश्य थियो। उनको पुस्तक भूमिगत युद्धमा, डाफ्ने रिचमन्ड(बराक, क्षेत्रका सबैभन्दा जानकार विशेषज्ञहरूले भनेकी छन् कि सुरुङहरू मेटाउन अश्रु ग्यास वा रसायनहरू प्रयोग गरिन्छ, तर यी विधिहरू हाल गैरकानूनी छन्।

विज्ञहरू भन्छन् कि यी सुरुङहरू बम विस्फोट गर्न सकिन्छ जबकि इजरायलसँग भूमिगत छिर्न डिजाइन गरिएको बंकर ब्रस्टर बम भनिन्छ। यद्यपि, गाजा पट्टीको लम्बाइ करिब ४० किलोमिटर छ, यसको चौडाइ ६ र १४ किलोमिटरको बीचमा छ, र यसको जनसंख्या करिब २२ मिलियन बासिन्दाहरू छन् स्ट्रिपलाई विश्वको सबैभन्दा सघन जनसंख्या भएको क्षेत्र पनि हो । । इजरायलले सुरुङहरूको स्थान निर्धारण गरे पनि यो विकल्पलाई सहज बनाउन मुश्किल हुनेछ ।

RAND कर्पोरेशनका अन्वेषकहरूका अनुसार इजरायलले यी सुरुङहरू बन्द गर्न विगतमा परिशुद्धता-निर्देशित हतियार भनिने प्रयोग गरेको छ, तर ती धेरै सफल भएनन्। अन्वेषकहरूले भनेका छन् कि सुरुङहरू भित्र लड्न चुनौतीपूर्ण छ किनभने तिनीहरू धेरै अँध्यारो र चिसो छन्, बन्दुकको फायरले बढाउँदै जादा जबकि भित्र हतियार प्रयोग गर्दा धुलो निस्कन्छ र धेरै खतरनाक हुन सक्छ। यी जोखिमहरूको कारण, IDF सिपाहीहरूलाई पहिले बेइन पछि मात्र सुरुङहरूमा प्रवेश गर्न अनुमति दिइएको थियो

२०१४ देखि, IDF ले यी सुरुङहरूका लागि विशेष लडाई इकाइहरू तैनाथ गरेको छ, सिमुलेटेड टनेलहरू वरिपरि तालिम दिइएको छ, र सुरुङभित्रका घटनाहरू बुझ्न र रोबोट र कुकुरहरू प्रयोग गरेर तिनीहरूभित्र लड्नका लागि विशेष सेन्सरहरू प्रयोग गर्न सिकेको छ। स्पेन्सरले इजरायली सेना जत्तिकै टनेल युद्धमा यति राम्रो तालिम प्राप्त सेनाको बारेमा कहिल्यै सुनेका थिएनन भनेर उल्लेख गरे। यद्यपि, रिचमण्ड(बराकले फाइनान्सियल टाइम्सलाई दिएको एक रिपोर्टमा लेखे कि इजरायलले यो भूमिगत पूर्वाधारलाई नष्ट गर्न दीर्घकालीन र व्यापक हवाई र भूमिगत अपरेशनमा संलग्न हुन आवश्यक छ। यो परिदृश्य, जसले महत्त्वपूर्ण हताहत हुन सक्छ ।

माइक मार्टिन सहमत छन् कि यी सुरुङहरूले महत्त्वपूर्ण चुनौती प्रतिनिधित्व गर्छन्य । यद्यपि इजरायलसँग ड्रोनहरू र गोप्य जानकारी जस्ता सबै स्मार्ट विधिहरू छन् जुन सुरुङहरू पत्ता लगाउन प्रयोग गर्न सकिन्छ, म एउटा कुराको चेतावनी दिन्छु इजरायली गुप्तचर प्रणालीमा अन्तर छ। अक्टोबर ७ मा हमासले गरेको आक्रमणको मापनमा गलत गणना गरियो।

ड्युचे वेलेसँगको एक अन्तर्वार्तामा उनले थपे, यसले हामीलाई बताउँछ कि उनीहरूसँग केही अन्धो ठाउँहरू छन् जहाँ इजरायलसँग सूचनाको खाडल भएपछि, यसले वास्तवमा हमासले के गर्न चाहन्छ वा गाजाको रक्षा गर्ने योजना कसरी बनाइरहेको छ भन्ने थाहा हुँदैन। यसका अन्य योजनाहरू। त्यसकारण, इजरायललाई के थाहा छ र के थाहा छैन भन्नेमा ठूला प्रश्न चिन्हहरू देखिन्छन्।