बगदाद: इराकी अधिकारीहरूले मोसुल शहर नजिकै दाइस समूहका हजारौं पीडितहरू रहेको विश्वास गरिएको सामूहिक चिहानको उत्खनन सुरु गरेको परियोजना निर्देशकले आइतबार बताए।
अगस्ट १० मा सुरु गरिएको पहिलो चरणमा खस्फा स्थलमा सतह-स्तरको उत्खनन समावेश छ, निर्देशक अहमद असादीले भने।
आइतबार उत्तरी इराकमा उक्त स्थलको भ्रमण गर्ने एक एएफपी संवाददाताले टोलीले बालुवामा गाडिएका मानव खप्परहरू फेला पारेको बताए।
खस्फा मोसुल नजिकै अवस्थित छ, जहाँ २०१७ को अन्त्यमा इराकमा पराजित हुनुअघि दाइसले आफ्नो स्व-घोषित “खलिफा” को राजधानी स्थापना गरेको थियो।
असादीले भने कि त्यहाँ गाडिएका पीडितहरूको संख्याको कुनै सटीक तथ्याङ्क छैन – दाइसले इराकमा छोडेका दर्जनौं सामूहिक चिहानहरू मध्ये एक – तर २०१८ को संयुक्त राष्ट्र संघको रिपोर्टले खस्फा सम्भवतः देशको सबैभन्दा ठूलो भएको बताएको छ।
आधिकारिक अनुमान अनुसार उक्त स्थानमा गाडिएका शवहरूको संख्या कम्तिमा ४,००० रहेको छ, जसमध्ये हजारौं बढी हुने सम्भावना छ।
परियोजना निर्देशकले त्यहाँ गाडिएका पीडितहरूमा “दाएशद्वारा मारिएका सैनिकहरू”, याजिदी अल्पसंख्यकका सदस्यहरू र मोसुलका बासिन्दाहरू समावेश रहेको बताए।
असादीले भने, खास्फाबाट शवहरू उत्खनन गर्नु विशेष गरी गाह्रो छ, किनकि भूमिगत सल्फरको पानीले पृथ्वीलाई धेरै छिद्रपूर्ण बनाउँछ।
पानीले मानव अवशेषहरूलाई पनि क्षय गरेको हुन सक्छ, जसले पीडितहरूको डीएनए पहिचानलाई जटिल बनाएको छ, उनले थपे।
असादीले भने कि उनको टोलीले गहिरो खनेर घटनास्थलमा शवहरू उत्खनन गर्नु अघि थप अध्ययन आवश्यक पर्नेछ – लगभग १५० मिटर (लगभग ५०० फिट) गहिरो र ११० मिटर चौडा सिङ्कहोल भित्र ती शबहरु गाडिएका छन ।
इराकी अधिकारीहरूले भने कि यो दाएश लडाकूहरूले गरेको “सबैभन्दा खराब नरसंहार मध्ये एक” को स्थल थियो, २०१६ मा एकै दिनमा २८० जनालाई मृत्युदण्ड दिइएको थियो, जसमध्ये धेरै आन्तरिक मन्त्रालयका कर्मचारीहरू थिए।
२०१४ मा सुरु भएको बिजुलीको अग्रतामा, दाइसले इराक र छिमेकी सिरियाको ठूलो भाग कब्जा गर्यो, इस्लामिक कानूनको कडा व्याख्या लागू गर्दै र व्यापक दुरुपयोग गर्यो।
संयुक्त राष्ट्र संघको अनुमान छ कि लडाकुहरूले २०० भन्दा बढी सामूहिक चिहानहरू छोडेका छन् जसमा १२,००० सम्म शवहरू हुन सक्छन्।
दाइस-युगको सामूहिक चिहानहरूको अतिरिक्त, इराकी अधिकारीहरूले २००३ मा अमेरिकी नेतृत्वको आक्रमणमा पतन भएका सद्दाम हुसेनको शासनकालका त्यस्ता स्थलहरू पत्ता लगाउन जारी राखेका छन्।
