अक्टोबर ७, २०२३ मा सुरु भएको युद्धको छ सय दिन बितिसक्दा पनि इजरायलले गाजामा हमासको लगभग सबै वरिष्ठ नेतृत्वलाई समाप्त पारेको छ, तैपनि समूहले आफ्नो व्यापक सुरुङ सञ्जाल र ५८ बन्धकहरूलाई बन्धक बनाएर रणनीतिक लाभ उठाउँदै आएको छ।
लडाइँ सुरु भएदेखि, इजरायल रक्षा बलले व्यवस्थित रूपमा हमासको सैन्य शाखालाई लक्षित गरेको छ। याह्या सिनवार, मोहम्मद देइफ, मारवान इस्सा र राफा सलामा जस्ता कमाण्डरहरू सटीक हमलाहरूमा मारिएका थिए, र मेको सुरुमा याह्या सिनवारका भाइ मोहम्मद सिनवार मारिएका थिए। मेको अन्त्यसम्ममा, गाजा सिटी ब्रिगेडका कमाण्डर एज अल-दिन अल-हद्दाद मात्र वरिष्ठ कार्यकर्ताहरूमध्ये फरार रहे।
गाजा पट्टी बाहिर, हमासको राजनीतिक नेतृत्वलाई पनि ठूलो चोट लागेको छ। इस्माइल हानियाहको इरानमा हत्या गरिएको बताइएको छ, र सालेह अल-अरौरी लेबनानमा लगातार दुईवटा अपरेशनहरूमा मारिएका थिए जुन “प्रतिरोधको अक्ष” मार्फत प्रतिध्वनित भएका थिए। उनीहरूको अनुपस्थितिमा, गाजाका कार्यवाहक नेता खलील अल-हय्या र पूर्व पोलिटब्युरो प्रमुख खालेद मशालले युद्धविराम वार्ताको नेतृत्व लिएका छन्।
गाजामा हमाससँग अझै पनि रणनीतिक सुरुङहरू छन्
यी असफलताहरूको बावजुद, हमासले विश्लेषकहरूले आफ्नो एकमात्र बाँकी रहेको “रणनीतिक हतियार” भनेर वर्णन गरेको कुरालाई कायम राखेको छ – गाजा मुनि फैलिएको भूमिगत सञ्जाल। स्रोतहरूले अशर्क अल-अवसतलाई बताए कि सुरुङ प्रणालीमा अझै पनि रक्षात्मक मार्गहरू, IDF स्थितिहरूलाई लक्षित आक्रमण मार्गहरू, कमाण्ड-एन्ड-कन्ट्रोल कोरिडोरहरू र इजरायली बन्दीहरूका लागि होल्डिङ सेलहरू समावेश छन्। युद्धपूर्व अनुमानहरूले नेटवर्कलाई ५०० किलोमिटर फैलिएको लगभग १,३०० सुरुङहरूमा राखेको थियो, जसको गहिराइ ७० मिटरसम्म छ। यद्यपि IDF ले स्ट्रिपका सबै क्षेत्रहरूमा अपरेशनहरू सुरु गरेको छ, यसले अझै पनि सम्पूर्ण भूलभुलैयालाई नष्ट गरेको छैन।
यसैबीच, इजरायलको सैन्य अभियानले हमासको लामो दूरीको रकेट शस्त्रागारहरूलाई ठूलो मात्रामा निष्क्रिय पारेको छ र हरेक तहमा सयौं कार्यकर्ताहरूलाई हटाएको छ। हमासले लडाईंको बीचमा नयाँ लडाकुहरू भर्ती गरेको छ र, धेरै रिपोर्टहरूका अनुसार, प्रारम्भिक हतियारहरू निर्माण गर्न विस्फोट नभएका इजरायली हतियारहरू पुन: प्रयोग गर्दछ।
कूटनीतिक मोर्चामा, हमासले बन्धक-स्वाप वार्तामा लचिलोपनको पहिलो संकेत देखाएको छ। लामो समयदेखि शत्रुताको पूर्ण अन्त्यको माग गर्ने समूहले ७० दिनको अस्थायी युद्धविराम प्रस्ताव गरेको छ र सबै प्यालेस्टिनी गुटहरू एकीकृत राजनीतिक समाधानमा सहमत भएमा गाजाको शासन त्याग्ने सर्तक प्रस्ताव पनि राखेको छ। लेबनानको अल-मायादीनबाट प्राप्त रिपोर्टहरूले हमासले आफ्नो अवस्थित हतियार कायम राखेसम्म आफ्नो हतियार विकासमा प्रतिबन्धहरू स्वीकार गर्न इच्छुक रहेको देखाउँछ।
हमासका क्षेत्रीय सहयोगीहरू पनि त्यस्तै कमजोर भएका छन्। लेबनानमा हिजबुल्लाहले हतियारमाथि राज्य नियन्त्रणको माग गर्दै नयाँ सरकार र राष्ट्रपतिले आफ्नो प्रभाव घटाएको देखेको छ। सिरियामा, बसर अल-असदको शासनले आन्तरिक पतनको सामना गरिरहेको छ, जबकि पश्चिमी किनारमा, जेनिन IDF अपरेशनहरूको लागि बढी अनुमति दिने क्षेत्र बनेको छ। इराकी मिलिशियाहरू – एक पटक मुखर खतरा – अमेरिकी दबाबको बीचमा आगो लगाएका छन्। यमनका इरान-समर्थित हुथीहरू मात्र सक्रिय रूपमा संलग्न छन्, क्षेप्यास्त्र प्रहार गर्दै र लाल सागरमा ढुवानी अवरुद्ध गर्दै गर्दा उनीहरुले व्यापक क्षति व्यहोरेका छन ।
गाजामा जमिनमा, भोकमरी र कठिनाइको बढ्दो रिपोर्टले हमासको लागि सार्वजनिक समर्थनलाई कमजोर बनाएको छ। केही जिल्लाहरूमा समूहले अझै पनि बल प्रयोग गरेर आदेश लागू गर्दछ, तर अन्य जिल्लाहरूमा प्यालेस्टिनीहरूले खुलेआम लडाईं अन्त्य गर्न आह्वान गर्छन्। इजरायलले राहतको मध्यस्थकर्ताको रूपमा हमासको परम्परागत भूमिकालाई बाइपास गर्न डिजाइन गरिएको नयाँ प्रत्यक्ष मानवीय-सहायता वितरण मोडेलको पाइलटिङ गरेर प्रतिक्रिया दिएको छ।
होलोकास्ट पछि यहूदीहरूको सबैभन्दा खराब नरसंहारको पछाडि रहेको संस्था हमास गम्भीर रूपमा कमजोर भएको छ, जस्तै यसको सम्बन्धित व्यापक “दुष्टताको अक्ष” पनि छ। तैपनि इजरायलीहरू पीडादायी रूपमा सचेत छन् कि ५८ जना सहकर्मी नागरिकहरू ६०० दिनदेखि अझै पनि हमासद्वारा भूमिगत छन् । प्रत्येक बन्धक फिर्ता नभएसम्म, पुनर्स्थापनाको लागि होस् वा गाड्न, राष्ट्रको हृदय अपूर्ण रहनेछ।
-Lirn Ahahrani द्वारा (जे पोष्ट)
