माले, माल्दिभ्स: माल्दिभ्सका राष्ट्रपतिले आइतवार भारतलाई आफ्नो लगभग 100 सेना मार्च 15 सम्म फिर्ता गर्न भनेका छन ।
चीनसँग विभिन्न संझौतामा हस्ताक्षर गरेर आएको एक दिन पछि मालदिप का राष्ट्रपतिले भारतलाई त्यस्तो आग्रह गरेका हुन । नयाँ दिल्लीले हिन्द महासागर द्वीपसमूहलाई आफ्नो प्रभावको क्षेत्रमा मान्छ, तर माल्दिभ्स चीनको कक्षामा सरेको छ । चीन मालदिप का लागि सवै भन्दा ठुलो ऋणदाता राष्ट्र हो ।
आइतवार माल्दिभ्समा भारतीय अधिकारीहरूसँगको वार्ताको क्रममा मार्चको समयसीमा तय गरिएको थियो, राष्ट्रपति मोहम्मद मुइज्जुका शीर्ष सहयोगीले नेताको लामो समयदेखिको चुनावी वाचाको सम्मान गर्दै भने। “राष्ट्रपतिले दुई देशबीचको उच्चस्तरीय समितिको बैठकमा यो अनुरोध राख्नुभएको हो … प्रस्ताव हाल विचाराधीन छ,” मुइज्जुका सार्वजनिक नीति सचिव अब्दुल्ला नाजिम इब्राहिमले पत्रकारहरूलाई भने।
भारतले द्वीपसमूहको विशाल सामुद्रिक क्षेत्रमा गस्ती गर्न तीनवटा विमान सञ्चालन गर्न मेडिकल स्टाफ सहित करिब ८९ जना कर्मचारीहरू तैनाथ गरेको छ। नयाँ दिल्लीको विदेश मन्त्रालयले आइतवार कूटनीतिज्ञहरूले “मानवीय र मेडेभ्याक (चिकित्सा निकासी)” सेवाहरू प्रदान गर्ने भारतीय हवाई सञ्चालनलाई निरन्तरता दिन अनुमति दिन “पारस्परिक रूपमा व्यावहारिक समाधान” कसरी खोज्ने भनेर छलफल गरेको बताएको छ। उनले मिति नदिई अर्को चरणको वार्ता हुने बताए ।
‘स्वतन्त्र राष्ट्र’
मुइज्जु सेप्टेम्बरमा भारतीय सेनालाई हटाउने वाचा गरेपछि सत्तामा आएका थिए। शनिबार राजधानी माले पुगेपछि राष्ट्रपतिले माल्दिभ्स सानो भए पनि देशलाई धम्की नदिने बताए । “हामी अर्को देशको पछाडिपट्टि बस्ने देश होइनौं। हामी एक स्वतन्त्र राष्ट्र हौं, “मुइज्जुले भने। “यो क्षेत्रीय अखण्डता नीति चीनले सम्मान गरेको हो”, उनले राष्ट्रको धिवेही भाषामा भने, मिहारु अखबारले रिपोर्ट गरेको छ।
बेइजिङ र नयाँ दिल्लीको प्रभावको लागि झगडा हुँदा, मुइज्जु चीनसँग “बलियो सम्बन्ध” राख्ने वाचा गरेपछि सेप्टेम्बरमा निर्वाचित भएका हुन । “हामी साना हुन सक्छौं, तर यसले तपाइँलाई हामीलाई धम्की दिने इजाजत दिदैन,” मुइज्जुले अंग्रेजीमा अन्तिम टिप्पणीमा भने।
उनले भारतीय सेनाको स्थानमा चिनियाँ सेना ल्याएर क्षेत्रीय सन्तुलनलाई पुन: तान्न खोजेको अस्वीकार गरे। मुइज्जुको यो हप्ताको चीन भ्रमण राष्ट्रपति बनेपछिको उनको पहिलो राजकीय भ्रमण हो। चीनको राज्य प्रसारक CCTV ले भन्यो कि “पूर्वाधार निर्माण, चिकित्सा हेरचाह र स्वास्थ्य सेवा, जनताको जीविकोपार्जन सुधार, नयाँ ऊर्जा स्रोत, कृषि र समुद्री वातावरण संरक्षण” सम्झौताहरू समावेश छन्।
‘भरोसा घटाऊ’
यस महिनाको सुरुमा हटाइएका सामाजिक सञ्जाल पोस्टहरूमा मुइज्जुका तीन जना कनिष्ठ मन्त्रीहरूले भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीलाई “जोकर” र “आतंकवादी” भनेपछि नयाँ दिल्लीसँगको तनाव बढेको छ ।
बलिउड अभिनेताहरू र भारतका केही क्रिकेट हस्तीहरुले देशबासीहरूलाई आफ्नो दक्षिणी छिमेकी लाई बहिस्कार गर्न र यसको सट्टा आफ्नो अर्को छुट्टिहरू घर नजिकै बुक गर्न आह्वान गरे। माल्दिभ्सको अर्थतन्त्रको झण्डै एक तिहाइ हिस्सा पर्यटनले ओगटेको छ, जसमा भारतीयहरूले विदेशी आगमनको सबैभन्दा ठूलो हिस्सा ओगटेका छन्।
मुइज्जुले भने कि माल्दिभ्सले स्वास्थ्य सेवा र औषधिको लागि भारतमा निर्भरता पनि घटाउनेछ, र थप देशहरू जहाँ सरकारी-भुक्तानी स्वास्थ्य उपचार आवश्यक पर्ने नागरिकहरू विदेश जान सक्छन्। धेरै योग्य नागरिकहरूले हाल भारतमा उपचार पाउँछन्, साथै श्रीलंका र थाइल्याण्डमा थोरै संख्यामा, अधिकारीहरूले भने।
तर मुइज्जुले भने कि सरकारले भारतलाई विशेष रूपमा उल्लेख नगरी “देशहरूको चयन समूहमा निर्भरता घटाउनेछ” र अब संयुक्त अरब इमिरेट्समा पनि उपचारलाई समर्थन गर्नेछ। हाल माल्दिभ्समा अधिकांश औषधि भारतबाट आयात हुने गरेको र पुरुषले अब अमेरिका र युरोपेली राष्ट्रबाट औषधि ल्याउन खोज्ने उनले बताए ।
उही समयमा, मुइज्जु, पूर्व राजधानीका मेयर, आफ्नो पार्टीका उम्मेदवारले उनको स्थानमा मतदान गुमाएपछि उनको पहिलो चुनावी झट्का लागेको छ । पूर्व सत्तारुढ माल्दिभियन डेमोक्र्याटिक पार्टी (एमडीपी) का एडम अजिम, जसलाई बढी भारत समर्थक मानिन्छ, सिट जितेका छन्। – एएफपी
