Monday 14th July 2025

पञ्चाङ्ग साहित्य समाज पाठशालाको अभ्यास शृङ्खला :- बीस (२०)


“पाँच तत्त्व पाँचै विकार, पञ्चाङ्ग नै ठिक आधार”
विधा :- पञ्चाङ्ग
अभ्यास गर्ने थलो :- पञ्चाङ्ग पाठशाला
मिति:- २०७८/ ११ /१७
…………………
प्रशिक्षक:-
सोमनाथ लुइटेल “रवि पाल्पाली”
सविता के.सी.

भाषा शुद्धीकरण सुझाव :-
सुशीला पौडेल
सविता के.सी.
चन्द्रावती अधिकारी

सङ्कलक :-
सोमनाथ लुइटेल “रवि पाल्पाली”

सहजकर्ता :-
(महासचिव)
रामराजा के. सी.

======================
बीसाैं श्रृङ्खलाको अभ्यासमा दिएको अनुप्रास र स्थाई राखेर १६ अक्षरमा पञ्चाङ्ग लेख्नु हुन अनुरोध गरिएकोमा नियमानुसार १६ जना सर्जकहरूबाट प्राप्त पञ्चाङ्गहरूलाइ यहाँ प्रस्तुत गरिएको छ।

अनुप्रास र स्थाई
————–
खाता बनायौ , पाता बनायौ , छाता बनायौ , गाता बनायौ
नाता बनायौ , माता ,हाता , आदि
३+२+३+२+३+३=१६
———————————-
पञ्चान्ङ्ग ०१

तिमीले बिना बैंकको खाता बनायौ मलाई
सकस दिँदै चुहिने नाता बनायौ मलाई
गुलियो बोली सम्झना अति बिर्सन कठिन
कहिले टुट्ने च्यातिने पाता बनायौ मलाई
बर्षाको बेला ओतिने छाता बनायौ मलाई ।

चाँहिदा आफ्नो भएर हाता बनायौ मलाई
प्रयोग गर्न कसरी दाता बनायौ मलाई
सदैव तिम्रो कथन मान्ने भएर अबत
सुन्दरी भन्दै तिमिले कान्ता बनायौ मलाई
गरेर छल आजनी माता बनायौ मलाई ।

✍️सोमनाथ लुइटेल “रवि पाल्पाली”

पञ्चाङ्ग ०२

चाहिंदा मात्र तिमीले दाता बनायौ मलाई
जानेरै स्वार्थी तनको नाता बनायौ मलाई
मनको ठिक्क मनकै दिक्क भने झैं तिमीले
कसरी आाज टीनको पाता बनायौ मलाई
हिसाब राख्ने सजिलो खाता बनायौ मलाई ।

✍️निर्मला सुवेदी,बागलुङ।

पञ्चाङ्ग ०३

स्वार्थले पूर्ण छिमेकी दाता बनायौ तिमीले ।
जिन्दगी भरि विकृत नाता बनायौ तिमीले ।
मेची र काली अमर माया बिर्सेर दुनिया ,
बुझेर सारा फलामे पाता बनायौ तिमीले ।
आमाको माया उधारो खाता बनायौ तिमीले ।

लाेभमा परी व्यर्थैकाे नाता बनायौ तिमीले ।
हीराकाे गुण चिनेनौ पाता बनायौ तिमीले ।
विशाल मन बोकेर सारा सबैले हिँड्नुछ ,
साँघुरो साेच लिएर गाता बनायौ तिमीले ।
आमाको माया बिग्रेको छाता बनायौ तिमीले ।

✍️आर्त अकुलीन, कैलाली

पञ्चाङ्ग ०४

आज शिव रात्रि शिव छाता बनायौ तिमीले
पुराणको पुस्तकको गाता बनायौ तिमीले
पाप धर्म लेखा जाेखा गर्ने चित्रगुप्त नै हो
शिवकी पत्नी पार्वती माता बनायौ तिमीले
चित्रगुप्तको जस्तो नै खाता बनायौ तिमीले ।

✍️मधुसूदन प्रसाद घिमिरे

पञ्चाङ्ग ०५

अढाई पाता धन्दाको नाता बनायौ तिमीले
ओडाई छाता झुटको खाता बनायौ तिमीले
जनको बोली नमिठो गोली लाग्दैछ अचेल
तोडाई गाता दुष्टको दाता बनायौ तिमीले
रुवाई माता लोभीको ज्ञाता बनायौ तिमीले ।

✍️प्रेम थापा “मन ” बागलुङ

पञ्चाङ्ग ०६

स्वार्थको लागि क्षणको नाता बनायौ तिमिले,
दुहुनाे गाई सम्झेर दाता बनायौ तिमीले ।
नाङ्गिने डर नै तिमीलाई रहेनछ देखेँ ,
पिपलपाते च्यादर छाता बनायौ तिमीले ।
श्रम मेरो आफ्नो वैङ्क खाता बनायौ तिमीले ।

✍️चन्द्रावती अधिकारी, बाँके कोहलपुर

पञ्चाङ्ग ७

अन्जान तन छाउने पाता बनायौ तिमीले
धुपमा बल्ने टिनको छाता बनायौ तिमीले
कठोर रैछ त्यो मन तन गलाई रहने
पुस्तक जतन गर्ने गाता बनायौ तिमीले
पीडाको शुल सहने ज्ञाता बनायौ तिमीले

✍️सरिता काफ्ले कोहलपुर बाँके

पञ्चाङ्ग ०८

शीर्षक – सम्बन्ध
अक्षर-१६
सुत्र=३+२+३+२+३+३=१६
चाहिदा हेर कसरी खाता बनायौ तिमीले,
पटक पिच्छे कामको दाता बनायौ तिमीले।
तिमीले आफ्नै सम्झेको अंग भएको भए त,
भुमरीमा पनि ओडिने छाता बनायौ तिमीले,
पिडामा बाच्ने दु:खको नाता बनायौ तिमीले।

✍️दुर्गा आचार्य
मोरङ

पञ्चाङ्ग ०९

दु:ख पाप नास गर्ने दाता भेटे मेरी आमा
पैसा जम्मा गर्ने मिल्ने खाता भेटें मेरी आमा
भरोसा खास कस्को गरुँ सबै उस्तै भेटिन्छन्
गरिबको चुहिने ती पाता भेटेँ मेरी आमा
गाह्रो पर्दा नसुध्रने नाता भेटें मेरि आमा ।

✍️अम्बिका अधिकारी

पञ्चाङ्ग १०

लुकेर आयौ तिमी त दाता बनेर तिमीले
नेपाली पैसा लैजाने खाता बनेर तिमीले
गरिब देखि अमिर सम्म लागुनै गर्नै छौ
देशको नीति पल्टाइ पाता बनेर तिमीले
रिषको बीस खुवाई नाता बनेर तिमीले ।

सुशीला पौडेल, काठमाडौं

पञ्चाङ्ग ११

समपञ्चाङ्ग १

पञ्चाङ्ग महाशिवरात्रिको दिन २०७८
———————-

शिवजी सँग गहिरो नाता बनायौ पार्वती
इतीहासको बलियो खाता बनायौ पार्वती
हे गौरी माता शिवको भक्ति बन्दना गर्दछु
कैलाशनाथ विश्वका ज्ञाता बनायौ पार्वती
जगत देवी ईश्वरी माता बनायौ पार्वती

शिवजीलाई टिनको पाता बनायौ पार्वती
बर्षाको बेला ओतिने छाता बनायौ पार्वती
सुनाइ दिनु शिवजीलाई यो मेरो बन्दना
ईश्वर भक्त मलाई दाता बनायौ पार्वती
भक्तको हात दिएर हाता बनायौ पार्वती
—————————
✍️गुणनिधि घिमिरे पाँचथर मोरङ हाल अमेरिका

पञ्चाङ्ग १२

ब्वाँसो बनेर चाप्लुसीमा नाता बनायौ हैन
पानापाना जोड्यौ तिमीले खाता बनायौ हैन
अौँला दिँदा डुँडुलो निल्ने बानी भन्थे सबले
भित्र बाहिर सबै तिम्रो माता बनायौ हैन
चाहिँदा भाँडो नत्र टिलो पाता बनायौ हैन ।

✍️सविता के.सी. काठमाडौं

पञ्चाङ्ग १३

सँगै भिजौला सोचेकोथेँ तर छाता बनायौ
हर पानामा हुँन खोजेँ तर गाता बनायौ
एउटै पोखरीमा डुबुल्कीने चाहना थियो
एक अर्काको बीचमा बारको पाता बनायौ
अंगालिन खोजेँ छुन नमिल्ने नाता बनायौ ।

✍️केशब न्यौपाने, नुवाकोट

पञ्चाङ १४

पञ्चाङ साहित्य बनोस ओत लाग्ने छाता पनि
प्रगाढ बनाेस् दैनिक अक्षरको नाता पनि
कहिले नटुटाेस् दिल भित्र अक्षरको खेती
कृतिमा सुरक्षीत होस् साहित्यका पाता पनि
संसार भरी फैलियोस् पञ्चाङको खाता पनि ।

✍️तारा घिमिरे संखुवासभा

पञ्चाङ्ग १५

दान गर्ने दान वीर दाता बनायौ तिमीले
ईश्वरसँग गहिरो नाता बनायौ तिमीले
कहिले पनि नछुटोस् हाम्रो अर्चना वन्दना
भक्तको लागि दर्विलो छाता बनायौ तिमीले
हिसाब राख्ने बलियो खाता बनायौ तिमीले

✍️सरस्वती श्रेष्ठ इटहरी

पञ्चाङ्ग १६

मायाको मीठो अपार नाता बनायौ तिमोले
कहिले पनि नफाट्ने गाता बनायौ तिमिले
यसरी माय गरेको आफ्नै मायालु भएरै
हरेक कुरा जानेको ज्ञाता बनायौ तिमीले
जीवन थाम्ने रोकिने खाता बनायौ तिमीले ।

✍️चेतना पोखरेल, मोरङ


सम्बन्धित शीर्षकहरु

जुन १५ मा तेहरानमा भएको सर्वोच्च राष्ट्रिय सुरक्षा परिषद्को बैठकमा इजरायली हवाई आक्रमणमा इरानका राष्ट्रपति मसूद पेजेश्कियानलाई सामान्य चोट लागेको…

तितोपाटी-संघीय मामिला तथा सामान्य प्रशासनमन्त्री राजकुमार गुप्ता घुस प्रकरणमा मुछिएपछि अहिले निक्कै चर्चामा रहेको छ  । कर्मचारीहरूको सरूवा तथा भूमिसुधार…

राष्ट्रिय  लोक सञ्चारकर्मी नेपालले ३ वटा गीतमा प्रतिवन्ध लगाउन माग गर्दै नेपाल प्रहरीको साइबर ब्यूरोमा उजुरी दिएको छ । नेपालको…

प्रतिकृयाहरू
...