डा. अम्बरिश पोख्रेल- के नेपालमा पनि मौसमको राम्रो भविष्यबाणि गर्न सक्ने बिज्ञहरु छन् नेपालमा भन्ने हाम्रो जिज्ञासामा मौसमविद् अंम्बरिश पोख्रेल सरले यसरी वर्गीकरण गर्नु हुन्छ । वर्गीकरण निम्न अनुसार निम्न स्तरमा भविष्य बाणी हुने गर्दछ ।
१. आज पानी पर्छ होला, जो कोहीले जान्दछ ।
२. भोलि पानी पर्नसक्छ, पहाडतिरका राम्रा किसानहरुले मजाले जान्दछन् । वा केहीदिनमै पर्ने वाला छ, जान्दछन् । तराईले जान्दैनन्, कारण विशेष आधार लिने ठाउँ हुँदैन त्यहाँ ।
३. पर्सी पानी पर्न सक्छ, मौसम विज्ञानका राम्रा विद्यार्थीले जान्न सक्छ ।
४. चौथो र पाँचौं दिन पानी पर्न सक्छ वा पर्छ राम्रो राम्रो विज्ञले मात्र जान्न सक्छ, इन्टरनेटको सहयोगबाट पनि अहिलेको दुनियामा, तर आधारभूत तथ्याङ्क राखिएको छ भने।
५. अर्थात्, विज्ञहरु मात्र होइन, आफ्नै सुविधा सम्पन्न साधन स्रोत लिएर वा उपलब्ध भएको स्रोत, नियमित रूपमा त्यही क्षेत्रमा काम गरिरहेको वा चासो राखिरहने विज्ञले जान्दछ ।
६. तेस्रो, चौथो र पाँचौं दिनका लागि, त्यो स्रोत (नम्बर ५) प्रयोग गरेर वा आधारभूत तथ्याङ्क वा सूचनाको सम्प्रेषण गर्ने कला र अनुभवी मात्र होइन, सम्बन्धित ठाउँको इतिहास थाहा भएको तर त्यही क्षेत्रमा काम गरिरहेको एकल विज्ञले समेत जान्दछ ।
७. छैटौं र सातौं दिनको लागि, ४,५ र ६ नम्बर बुँदाको अनुभवी विज्ञहरुले आफ्नो कला, कौशल,अनुभव र उक्त ठाउँको पूरै इतिहास गरी यी चारै कुराहरूको समुचित प्रयोग गर्नु पर्ने हुन्छ । अर्थात् नम्बर ६ अनुसारका बिज्ञहरु चाहिन्छ।
८. मुख्य कुरा पाँचौं, छैटौं र सातौं दिन पानी पर्न सक्छ वा सक्दैन भनेर भन्नको लागि, ५ वा ६ नम्बरहरु साथै सम्बन्धित जिल्ला, अञ्चल, प्रदेश, क्षेत्र वा सिंगो देशको निम्ति यही क्षेत्रमा काम गरिरहेको जिम्मेवार, जवाफदेही तथा उत्तरदायित्व महसुस गर्ने विवेकशील विज्ञहरुले मात्र भविष्यबाणी गर्न सक्छ वा सक्छन् ।
९. त्यो भन्दा पछाडिको भविष्यबाणी गर्न को निम्ति पनि ५ र ६ नम्बरको विज्ञहरु चाहिन्छ तर बुँदा नं ८ हुँदैन । जस्तै आउँदो वर्षको सिंगो मनसुन कस्तो हुने हो भनेर केही महिना अगाडि वा हप्ता अघि नै भविष्यवाणी गरिन्छ । यो विशेष गरी विज्ञहरुको एउटा ठूलो समुहले सामूहिक रूपमा गरिने सैदान्तिक भविष्यबाणी जस्तै हो । खासमा यो एक प्रकारको रोमाञ्चकारी वर्षाती यात्रा गर्ने कोसिस हो अहिलेसम्मको लागि।
१०. त्यसैले मौसमको बारेमा दुई प्रकारले बताउन सकिन्छ, एउटा Weather 🌡️ Forecast र अर्को Weather Prediction भनेर भन्नुस अहिलेलाई । यो मेरो आफ्नै अनुभवको आधारमा सतही वर्गीकरण हो । जस्तै ४ र ६ लाई परिमार्जन गरी अझ परिष्कृत गरेर वर्गीकरण गर्न पनि सकिन्छ । नेपाल कुन स्टेपमा रहेको छ, व्यक्तिअनुसार तपाईंहरूले फरक अनुभव गर्नु भएको पनि हुनसक्छ ।
अस्तु ।
ए पोख्रेल ।
