ब्रह्माण्डले हामीलाई सधैं चकित पार्छ कहिले नयाँ ग्रहहरू, कहिले अनौठा ताराहरू र अब एउटा तारा जसको भोक “मृत्यु” पछि पनि समाप्त भएको छैन! खगोलशास्त्रीहरूले हालै एउटा सेतो बौना तारा (सेतो बौना) पत्ता लगाए जुन अझै पनि आफ्ना पुराना ग्रहहरू र उपग्रहहरू निलिरहेको छ।
सेतो बौना तारा के हो?
जब हामी जस्ता ताराहरू (सूर्य जस्तै) आफ्नो जीवनको अन्तिम चरणमा पुग्छन्, तिनीहरू फैलिन्छन्, रातो विशाल बन्छन्
र त्यसपछि बिस्तारै आफ्नो बाहिरी तहहरू अन्तरिक्षमा फ्याँक्छन्। बाँकी रहेको सेतो बौना तारा हो जुन अत्यन्तै घना, तातो र सानो तारा हो जुन बिस्तारै चिसो हुन्छ। यो तारालाई “मृत” मानिन्छ किनभने यसको अब कुनै सक्रिय ऊर्जा उत्पादन छैन। तर हालैको खोजले यो परिभाषालाई चकित पारेको छ!
यो खोज कहाँ भयो?
खगोलशास्त्रीहरूले पृथ्वीबाट लगभग १४५ प्रकाश वर्ष टाढा LSPM J0207+3331 नामक सेतो बौना तारा देखे। जब ताराको निरीक्षण गरियो, वैज्ञानिकहरूले यसको वरिपरि धुलो र भारी धातुहरूको विशाल बादल फैलिएको भेट्टाए। यो बादल कुनै भाँचिएको ग्रह वा उपग्रहको अवशेष जस्तो देखिन्थ्यो जसको अर्थ यो ताराले अझै पनि आफ्नो ग्रह-प्रणालीको बाँकी भागलाई तानिरहेको र खाइरहेको छ!
यो किन यति अनौठो छ ? 
वैज्ञानिकहरूको विश्वास थियो कि जब कुनै तारा सेतो बौना बन्छ तब यसको ग्रह-प्रणाली स्थिर हुन्छ वा पूर्ण रूपमा नष्ट हुन्छ तर यो ताराले त्यो सोचलाई गलत साबित गर्यो।
यस सेतो बौना वायुमण्डलमा १३ भन्दा बढी धातु तत्वहरू (जस्तै फलाम, निकल, म्याग्नेसियम आदि) पाइन्छन् जुन केवल चट्टानी ग्रहहरू वा क्षुद्रग्रहहरूबाट मात्र आउन सक्छन्। यसको अर्थ यो मृत ताराले अझै पनि आफ्नो ग्रहको टुक्राहरू सक्रिय रूपमा पचाइरहेका छन्।
वैज्ञानिकहरूको लागि यो किन महत्त्वपूर्ण छ?
यो खोजले हामीलाई ब्रह्माण्डको सबैभन्दा ठूलो सत्यमा हेर्ने मौका दिन्छ। ग्रहहरू कसरी समाप्त हुन्छन्।
*यसले ताराको मृत्यु पछि पनि उसको ग्रह-प्रणाली पूर्ण रूपमा समाप्त भएको छैन भनेर व्याख्या गर्छ।
*यसले देखाउँछ कि ग्रह-गाउँहरू लाखौं वर्ष पछि पनि आफ्नो तारातिर तान्न सक्छन्।
*यसले हामीलाई बुझ्न मद्दत गर्छ कि भविष्यमा जब हाम्रो सूर्य पनि सेतो बौना बन्छ, सायद यसले बुध, शुक्र वा पृथ्वी जस्ता ग्रहहरूलाई पनि निल्नेछ!
यो कसरी पत्ता लाग्यो?
खगोलविद्हरूले स्पेक्ट्रोस्कोपी प्रविधिको प्रयोग गरेर यो ताराको प्रकाशको विश्लेषण गरे। जब तिनीहरूले प्रकाशलाई विभाजित गरे, त्यहाँ धातुहरूको “औंठाछाप” रेखाहरू देखा पर्यो जुन केवल ग्रहहरूको भग्नावशेषबाट आउन सक्छ।
साथै, इन्फ्रारेड टेलिस्कोपले ताराको वरिपरि तातो धुलो-डिस्क रहेको याद गर्यो जसले प्रमाणित गर्दछ कि ग्रह-अवशेषहरू अझै पनि त्यहाँ जलिरहेका छन्।
यसको हाम्रो लागि के अर्थ छ?
यो खोज केवल एक खगोलीय जिज्ञासा मात्र होइन। यो हाम्रो भविष्यको झलक पनि हो। लगभग ५ अर्ब वर्ष पछि जब हाम्रो सूर्यले पनि आफ्नो इन्धन समाप्त गर्छ, ऊ पनि रातो राक्षस बन्नेछ र अन्ततः सेतो बौना तारा रहनेछ र त्यसपछि यो सम्भव छ कि उसले बिस्तारै आफ्ना बाँकी ग्रहहरूलाई आफूतिर तान्नेछ र यसलाई निल्नेछ जसरी यो आज नयाँ ताराले गरिरहेको छ।
निष्कर्ष: ब्रह्माण्डको भोक कहिल्यै समाप्त हुँदैन
यो खोजले हामीलाई सम्झाउँछ कि ब्रह्माण्डमा मृत्यु पनि एक निरन्तर प्रक्रिया हो, जहाँ अन्त्य पनि नयाँ कथाको सुरुवात हो। जब ताराहरू मर्छन्, तिनीहरू अझै पनि बाँच्छन्। हाम्रो वरपरको संसार निल्दै, बिस्तारै हामीमा प्रवेश गर्नुहोस्।
