फेसबुक २० बर्षको भयो

फेसबुक २० वर्ष पुग्यो: कसरी सामाजिक सञ्जालको विशाल प्रयोगकर्ता ३ अर्ब पुग्यो, अझै पनि संसारको सबैभन्दा ठूलो सामाजिक मिडिया प्लेटफर्म, फेसबुकले फेब्रुअरी 4 मा आफ्नो 20 औं जन्मदिन मनाएको छ ।

2004 मा, जब ब्रोडब्यान्डले डायल-अप इन्टरनेटलाई प्रतिस्थापन गरिरहेको थियो र रंगीन स्क्रिनहरू भएका मोबाइल फोनहरू लोकप्रियता प्राप्त गर्दै थिए, फेब्रुअरी 4 मा, “TheFacebook” नामक सामाजिक सञ्जाल, 19 वर्षीय मार्क जुकरबर्ग र हार्वर्डमा कलेजका रूममेटहरूद्वारा सुरु गरियो। फेसबुकको नाम शैक्षिक वर्षको सुरुमा विश्वविद्यालयहरूमा वितरण गरिएको भौतिक विद्यार्थी निर्देशिकाबाट राखिएको थियो, जसलाई सामान्यतया “फेस बुक” भनिन्छ।

प्रमुख माइलस्टोनहरू
फेसबुक पछाडिको विचार जुकरबर्गको अघिल्लो परियोजनाहरू मध्ये एउटा फेसम्यास नामक एउटा अफशूट थियो, जुन महिला हार्वर्ड विद्यार्थीहरूको अनुहारलाई छेउछाउमा मूल्याङ्कन गर्न प्रयोग गरिएको “हट-अर-नोट” वेबसाइट थियो। साइटमा प्रयोग गरिएका फोटोहरू प्राप्त गर्न, जुकरबर्गले विश्वविद्यालयको सुरक्षा प्रणालीमा ह्याक गरे र उनीहरूको अनुमति बिना विद्यार्थी आईडी छविहरू प्रतिलिपि गरे। यसले विश्वविद्यालयलाई यसको सुरुवातको दिन भित्र प्लेटफर्म बन्द गर्न प्रेरित गर्यो र जुकरबर्ग विरुद्ध अनुशासनात्मक कारबाहीको गरियो ।

यद्यपि, केही महिनापछि, जुकरबर्ग र उनका रूममेटहरूले एउटा नयाँ नेटवर्किङ साइट सुरु गरे जसले हार्वर्डका विद्यार्थीहरूलाई आफ्नो “.edu” इमेल ठेगाना प्रयोग गरेर आफ्ना साथीहरूसँग जोडिन सक्षम बनायो। सामाजिक सञ्जाल ठूलो हिट थियो र चाँडै संयुक्त राज्य भरिका अन्य कलेज क्याम्पसहरूमा फैलियो। यसको पहिलो वर्षमा, प्लेटफर्म एक मिलियन प्रयोगकर्ताहरू पुग्यो, र अगस्त 2005 मा, यसलाई “facebook.com” नामकरण गरियो।

2006 को अन्त्यमा, इन्टरनेट पहुँच भएको 13 वर्ष भन्दा माथिका जो कोही पनि सामेल हुन सक्छन्। प्रयोगकर्ताहरूको संख्या 2006 मा 12 मिलियन बाट 2007 मा 50 मिलियनमा पुग्यो, जुन 2008 को अन्त्यमा 100 मिलियनमा दोब्बर भयो। 2012 मा, फेसबुक एक अर्ब प्रयोगकर्ता पुगेको वर्ष, यो सार्वजनिक भयो, $ 104 बिलियन मूल्य। फेसबुकले आफ्नो प्रारम्भिक सार्वजनिक प्रस्ताव (आईपीओ) $ 38 प्रति शेयर मा गर्यो र $ 16 बिलियन उठायो। प्लेटफर्मको बजार सेयर लगभग 12 गुणा बढेको छ ।

अक्टोबर 29, 2021 मा, जुकरबर्गले Facebook, Inc लाई Meta Platforms, Inc मा पुन: ब्रान्डिङ गर्ने घोषणा गरे। कम्पनीले अन्य उत्पादनहरू र सेवाहरू बीच Facebook, Instagram, Threads, र WhatsApp को स्वामित्व र सञ्चालन गरेको छ ।

मेटा कति ठूलो छ ?
तीन अर्ब सक्रिय मासिक प्रयोगकर्ताहरूको साथ, फेसबुक विश्वको सबैभन्दा लोकप्रिय सामाजिक मिडिया प्लेटफर्म हो, विश्वको इन्टरनेट प्रयोगकर्ताहरूको आधा भन्दा बढी र विश्वको जनसंख्याको एक तिहाइ भन्दा बढी हो । ३.०३ बिलियन प्रयोगकर्तालाई परिप्रेक्ष्यमा राख्ने हो भने त्यो भारत (१.४ बिलियन), चीन (१.४ बिलियन) र बंगलादेश (१७३ मिलियन) को संयुक्त जनसंख्या भन्दा बढी हो।

2023 मा, फेसबुकको सबैभन्दा ठूलो प्रयोगकर्ताहरु समावेश छन्: भारत (385.6 मिलियन), त्यसपछि अमेरिका (188.6 मिलियन), इन्डोनेसिया (136.3 मिलियन), ब्राजिल (111.7 मिलियन) र मेक्सिको (94.8 मिलियन)।

कसले धेरै फेसबुक चलाउँछ?
Datareportal, एक अनलाइन सन्दर्भ पुस्तकालयका अनुसार, फेसबुकको विश्वव्यापी प्रयोगकर्ताहरूमा, 65 वर्ष र माथिका व्यक्तिहरू (5.6 प्रतिशत) 13-17 (4.8 प्रतिशत) उमेरका व्यक्तिहरू भन्दा बढी छन्। डेब्रा अहो विलियम्सन, इनसाइडर इन्टेलिजेन्सका विश्लेषक जसले फेसबुकलाई शुरुवाती दिनदेखि पछ्याउँदै आएका छन्, नोट गर्छन् कि साइटका युवा प्रयोगकर्ताहरू घट्दै गएका छन्।

“युवाहरूले प्रायः सञ्चारको भविष्यलाई आकार दिन्छन्। मेरो मतलब यो हो कि फेसबुकले मूलतया कसरी सुरु गर्यो – युवाहरू त्यसतर्फ आकर्षित भए। र हामी फेसबुक देखि दृश्यमा आएका हरेक सामाजिक प्लेटफर्ममा यो भइरहेको देख्छौं, “विलियमसनले एसोसिएटेड प्रेस समाचार एजेन्सीलाई भने। फेसबुकको सबैभन्दा ठूलो दर्शक समूह, सबै प्रयोगकर्ताहरूको एक तिहाइ (29.9 प्रतिशत) भन्दा कम, 25-34 वर्षको छ। फेसबुकले आफ्नो 20 वर्षको अस्तित्वको अवधिमा धेरै डाटा गोपनीयता र प्रयोगकर्ता सुरक्षा समस्याहरूको सामना गरेको छ।

2018 मा सबैभन्दा उल्लेखनीय मुद्दाहरू मध्ये एक भयो जब यो खुलासा भयो कि ब्रिटिश परामर्श फर्म क्याम्ब्रिज एनालिटिकाले 2014 को सुरुमा 87 मिलियन फेसबुक प्रयोगकर्ताहरूको व्यक्तिगत जानकारी बिना अनुमति अमेरिकामा व्यक्तिगत मतदाताहरूको प्रोफाइलहरू निर्माण गर्न व्यक्तिगत राजनीतिक विज्ञापनहरूको साथ लक्षित गर्न प्रयोग गर्यो। जुकरबर्गले क्यापिटल हिल, वाशिंगटन, डीसीमा आफ्नो पहिलो कङ्ग्रेसको सुनुवाइमा भाग लिए जहाँ उहाँलाई डेटा गोपनीयता अभ्यासहरूको बारेमा प्रश्न गरिएको थियो। मेटा मालिकले जरिवाना तिर्न सहमत भए र उनले प्लेटफर्ममा गोपनीयता नियमहरू बढाउने बताए।

31 जनवरी, 2024 मा, जुकरबर्ग, टिकटक, एक्स र अन्य सोशल मिडिया प्लेटफर्मका सीईओहरू सहित, अमेरिकी सिनेट न्यायिक समितिको अगाडि गवाही दिन भनियो। एकताको दुर्लभ प्रदर्शनमा, रिपब्लिकन र डेमोक्र्याटिक सिनेटरहरूले सीईओहरूलाई कसरी सामाजिक सञ्जाल कम्पनीहरूले उनीहरूको प्लेटफर्मले बालबालिका र किशोरकिशोरीहरूको स्वास्थ्य र भलाइमा हुने क्षतिलाई रोक्न पर्याप्त काम नगरेको बारेमा ग्रिल गरे।

जुकरबर्गले पीडितका अभिभावकसँग माफी मागेका छन् । “तिमीहरूले भोगेका सबै कुराको लागि म माफी चाहन्छु। तपाईंको परिवारले भोग्नुपरेको कुराबाट कसैले गुज्रनु हुँदैन, ”उनले भने ।