छायादत्त न्यौपाने ‘बगर’ – भर्खरै हाे कवितामा नयाँ आयाम सुरु भएकाे । याे हाे, नवीनतम शैलीको कविता साइनो । सुरु भएको छाेटाे समयमा यसले व्यापक भूगोलमा फैलिएर स्रष्टाहरूकाे स्नेह पाइरहेको छ । नेपाली, अवधी, संस्कृत, हिन्दी,अङ्ग्रेजी, मलेसियन भाषाका स्रष्टाप्रिय साइनो कविता विश्वव्यापी लघुकविताका रुपमा प्रयाेग हुँदै आएको छ । यसले हजारौं स्रष्टाका रचना पाएकाे छ । यसमा पन्ध्र देशका सय्यौ स्रष्टाको हातेमालो चलिरहेको छ । यसकाे अनुयायी बनेका कतिपय स्रष्टा अरु अरु शैली प्रयोगमा पनि रमाइरहेका छन् । जुन साइनो कविताको आकर्षण र लाेकप्रियता पनि हाे।
साइनो जम्मा चौबिस अक्षरी पूर्ण संरचना भएको कविता हाे । यसका सात,आठ र नौ अक्षरका स्वतन्त्र अर्थ दिने तीन पङ्क्ति हुन्छन् र तीनवटै पङ्क्तिकाे एकमुष्ट अर्थगहनता रहन्छ । यसमा नेपाली भाषाकाे मौलिक संरचना र सामाजिक संस्कार संस्कृति पनि जाेडिएकाे छ ।
साइनो कविताको अक्षर गणना नेपाली व्याकरणकाे लेखन परम्परा अनुसार गरिन्छ र लेखन अनुसारकै उच्चारण गरी स्रष्टाद्वारा स्वतन्त्र लय निर्माण गरिन्छ । याे नेपाली कवितामा २०७६/४/१६ देखि सुरु भएर निरन्तर अघि बढेको कविता विधाकाे नौलाे आयाम हाे ।
नेपाली वाङमयले प्राप्त गरेको अनुपम उपहार साइनो कविताले ऐतिहासिक महत्त्व पाएको छ । यसका विभिन्न भाषाका संयुक्त र नेपाली तथा अङ्ग्रेजी भाषाका दर्जनौं कृति प्रकाशित भइसकेका छन् । अनेक पत्रपत्रिकाले प्रकाशन गरिदिएर यसकाे विकास र विस्तारमा याेगदान गरिरहेका छन् । याे विशेष महत्त्वका साथ प्राज्ञिक जगतमा पनि चर्चाकाे विषय बनिरहेको छ । याे नेपालीको साझा सम्पदा हाे ।
साेह्र रचनाहरू :
१.
हिँड्ने जिन्दगी राम्रो
भूगोल नेपाली राम्रो
विवेकशील मान्छे राम्रो !
२.
फक्रन प्रिय फूल
चिन जीवन सङ्ग्राम
डुलाऊ न सँगै वसन्त !
३.
बिउँझ समयमा
चढ्नु छ जीवनरथ
समेलिऊन् निज कर्तव्य !
४.
सम्झना दिन्छ स्वाद
बिर्से सकिन्छ सम्बन्ध
बाँचे पाे फक्रिन्छ जीवन !
५.
फराकिलाे छ मन
वैज्ञानिक छ विचार
सहृदयी छ व्यवहार ।
६.
जिताऊ न जीवन
कति थिचिनु हारले ?
गिज्याइरह्याे संसारले !
७.
कर्तव्य धान्छ धर्म
कर्ममा फुल्छ जीवन
संवेदनामा बाँच्छ मान्छे ।
८.
जिउनु छ जीवन
स्वाद दिँदैन सहारा
सङ्घर्ष हाे शिर उचाल्ने !
९.
आफ्नै घाउ गहिराे
स्वार्थलिप्त छ कर्तव्य
घाइते भयाे संवेदना !
१०.
फुल्नुपर्छ जीवन
उठ्नुपर्छ नि सखारै
उज्यालो देख्दैन निद्रा !
११.
नसुन्ने जनादेश ?
सकुनि-सकुनि भीड
बहुलठ्ठी भँडुवा खेल !
१२.
बाेल्छ, बाेलिरहन्छ
श्रम इज्जत इमान
देश बनाउने रहर !
१३.
साइनोमा छ सान
नेपाली हाे जनमन
याे सांस्कृतिक पहिचान !
१४.
मलीन भयाे माटाे
पल्के विदेशी हुँडार
विवेक शून्य हाम्रा मान्छे !
१५.
खै बनाएको देश ?
भुँडी भर्नुमै हाे व्यस्त ?
अविवेकी खन्चुवा माेरा !
१६.
थिचे बेइमानले
उठेन खै स्वाभिमान
फेरि झेलीहरूकै खेल ?