“पाँच तत्त्व पाँचै विकार, पञ्चाङ्ग नै ठिक आधार”
विधा ः- पञ्चाङ्ग
अभ्यास गर्ने थलो ः- पञ्चाङ्ग पाठशाला
मितिः- २०७८/ १० / ११
………………………………………….
प्रशिक्षकः-
सोमनाथ लुइटेल रवि पाल्पाली
सविता के.सी.
भाषा शुद्धीकरण सुझाव ः-
सुशीला पौडेल
सविता के.सी.
चन्द्रावती अधिकारी
सङ्कलक ः-
सोमनाथ लुइटेल
सविता के.सी.
सहजकर्ता ः-
(महासचिव)
रामराजा के. सी.
======================
पन्ध्रौं श्रृङ्खलाको अभ्यासमा दिएको अनुप्रास र स्थायी राखेर १६ अक्षरमा समपञ्चाङ्ग लेख्नु हुन अनुरोध गरिएको थियो ।
अनुप्रास र स्थायी
ढाले हुन्छ कान्छा,पाले हुन्छ कान्छा, गाले हुन्छ कान्छा , चाले हुन्छ कान्छा , बाले हुन्छ कान्छा, भाले हुन्छ कान्छा
फाले हुन्छ कान्छ , , थाले हुन्छ कान्छ
टाले हुन्छ कान्छा
—————————–.
समपञ्चाङ्ग ः- ०८
पञ्चाङ्ग ः- १५
समपञ्चाङ्ग ०१
नराम्रो भएको सबै कुरा ढाले हुन्छ कान्छा
ढुङ्गा भएनी त्यो मनलाई गाले हुन्छ कान्छा
दुश्मन छैनन् कोहि सिकाउनु पर्छ तिमिले
सकेसम्म त विकृतिलाई फाले हुन्छ कान्छा
अपराधको विरुद्ध कदम चाले हुन्छ कान्छा।
सरकार तिमी हामीले नै थाले हुन्छ कान्छा
नेता जति सबैलाई कसै पाले हुन्छ कान्छा
जनताको आँखा कहिलेसम्ममा खुल्छ होला
नाराजुलुस सडकमा गोटि हाले हुन्छ कान्छा
भ्रष्टाचारको विरुद्ध आगो बाले हुन्छ कान्छा।
सोमनाथ लुइटेल “रवि पाल्पाली“ पाल्पा
समपञ्चाङ्ग ०२
सामाजिक विकृति,कुकार्य फाले हुन्छ कान्छा
प्रगति युक्त नयाँ पाइला चाले हुन्छ कान्छा
सुन्दर हाम्रोे देश कङ्गाल बनाउनेलाई
कुकर्मीको त्यो पर्खाल सारा ढाले हुन्छ कान्छा
अब त देशद्रोहीको मुद्दा हाले हुन्छ कान्छा ।
सुनौलो कार्य सारा हामीले थाले हुन्छ कान्छा
अन्यायको विरुद्ध कदम चाले हुन्छ कान्छा
यहाँ अनेक जालझेल षड्यन्त्र बुनिए
अब उठ चेतनाको ज्योति बाले हुन्छ कान्छा
भ्रष्टाचारी ती कुकर्मीलाई फाले हुन्छ कान्छा ।
प्रेम थापा , बाग्लुङ
समपञ्चाङ्ग ०३
नयाँ काम शुरू आजैबाट थाले हुन्छ कान्छा
नवीन साईतको चिराग बाले हुन्छ कान्छा
भोलि भोलि भन्दा भन्दै वर्षौ त्यसै बित्नु भन्दा
हिम्मत गरी आजै पाइला चाले हुन्छ कान्छा
मनमा भएका डर सबै फाले हुन्छ कान्छा
देखिए भ्वाङ व्यवहारमा टाले हुन्छ कान्छा
समस्याको चाँङै चाँङ लागे ढाले हुन्छ कान्छा
भाग्नु हुँदैन समस्यामा झन् बल्झिन्छ डराए
डरलाई तौली तौली अब फाले हुन्छ कान्छा
हिम्मतको खेती गर्न अब थाले हुन्छ कान्छा ।
केशब न्यौपाने
बेलकोटगढी नगरपालिका वडा नं ७
महादेव फाँट, नुवाकोट
पञ्चाङ्ग ०१
प्वाल परेको त्यो मुटु तिम्रो टाले हुन्छ कान्छा
मेरो याद र कल्पना सबै फाले हुन्छ कान्छा
बाटो मोडि सकें मैले अब फर्किन्न म त्यता
तिमीले बिर्सने दिन गन्न थाले हुन्छ कान्छा
आफ्नै सुरमा जिन्दगी अब ढाले हुन्छ कान्छा।
रामराजा के.सी. , फर्पिङ ,काठमाडौं
पञ्चाङ्ग ०१
अब देखि त्यो मनको दियो बाले हुन्छ कान्छा,
मनमा केही दुबिधा भए फाले हुन्छ कान्छा।
जीवन हो कहिलेकाहीँ मनमुटाव हुन्छ,
उध्रिएको मन सिलाएर टाले हुन्छ कान्छा।
वाधा बन्धन तोडी पाइला चाले हुन्छ कान्छा।।
नारायणप्रसाद निरौला, काठमाडौँ।
पञ्चाङ्ग ०२
नविन कार्य हुँदा आजैदेखि थाले हुन्छ कान्छा
नयाँ साईत शुभारम्भ गर्न बाले हुन्छ कान्छा
काम धेरै साँच्नु पनि हुदैन भन्छन् नि सबैले
त्यसैले हिम्मतिलो भै पाइला चाले हुन्छ कान्छा
आफ्नो ईच्छा अनुसार जिन्दगी ढाले हुन्छ कान्छा ।
दुर्गा भट्टराई , मोरङ
पञ्चाङ्ग ०३
घरिघरि दुख्ने मुटु तिम्रो टाले हुन्छ कान्छा
हरपल सम्झनाको दियो बाले हुन्छ कान्छा
ठगेपनि नियतिले बिर्सिएको छैन मैले
आउँदैछु भेट्न दिन गन्न थाले हुन्छ कान्छा
दुःखका ती दिन अब टाढा फाले हुन्छ कान्छा
पुष्पा नेपाल(सुवेदी ) , इलाम
पञ्चाङ्ग ०४
पाकेको काक्रोको अचार त हाले हुन्छ कान्छा ।
खेति किसानिले वस्तु भाउ पाले हुन्छ कान्छ ।
इलम गर्ने समयमा चुप नलाग है त
शरिरको ज्युदो जागर नि चाले हुन्छ कान्छा ।
सुकेको दाउरा भान्सामा नै बाले हुन्छ कान्छा ।
मधुसूदन प्र घिमिरे
समपञ्चाङ्ग ०४
तिमीले अब आफ्नु कदम चाले हुन्छ कान्छा,
अबदेखि मलाई बिर्सन थाले हुन्छ कान्छा।
यदि संगै जीवन बिताउन सकिँदैन् भने,
ती याद आउने कुरा सबै फाले हुन्छ कान्छा,
फाल्दा भेट्लान अरुले सबै बाले हुन्छ कान्छा।
मेरा कुराले चोटछ भने टाले हुन्छ कान्छा,
तिम्रो त्यो कठोर मन अब गाले हुन्छ कान्छा।
बाटो अब अलग भैनै सक्यो हामी दुईको,
मलाई बिर्सने दिन गन्न थाले हुन्छ कान्छा,
तिम्रो जीवन आफ्नै तालमा ढाले हुन्छ कान्छा।
दुर्गा आचार्य , मोरङ
समपञ्चाङ्ग ०५
जाडो धेरै भएको छ आगो बाले हुन्छ कान्छा
कुहिएका ठुटा मुडा सबै ढाले हुन्छ कान्छा
जोगाई राखेकैहो यही जाडोलाई भनेर
साँझ तीनपाने संग खान भाले हुन्छ कान्छा
चाडै गर पानी तताउन थाले हुन्छ कान्छा।
बेसार अदुवा पकाउन थाले हुन्छ कान्छा
तुलसी गुर्जो निम बारीमा हाले हुन्छ कान्छा
सिटामोल सम्म पुर्याउन सक्दैन मेरो देश
आयुर्वेदिक ओखतीले ज्यान पाले हुन्छ कान्छा
जडीबुटी बनाउन सोच चाले हुन्छ कान्छा।
पद्मा रिजाल ,बाके कोहलपुर
पञ्चाङ्ग ०५
अब हामीले नै सुरु गर्न थाले हुन्छ कान्छा
भ्रष्टाचारि नेता हरुलाई चाले हुन्छ कान्छा
धेरै भयो राजनिति खेल पनि घीन लाग्ने
देशै बेच्ने नेता हरुलाई फाले हुन्छ कान्छा
सामान्तबाद जरा देखि नै ढाले हुन्छ कान्छा
चेतना पोखरेल , मोरङ
समपञ्चाङ्ग ०६
भित्री मनमा उज्यालो दीप बाले हुन्छ कान्छा ,
आफ्नै गाउँ बस्ती बनाउन थाले हुन्छ कान्छा
जवानी र बैँस पोख्यौ कठै! पराई भूमीमा,
अब आफ्नै भूमिमा पाइला चाले हुन्छ कान्छा।
पर्देशको लोलुपता अब ढाले हुन्छ कान्छा।
भित्री मनैबाट मेरो नाम फाले हुन्छ कान्छा
कोही अरुलाई बसाउन थाले हुन्छ कान्छा ।
मेरी मुटु मेरी रानी मेरी जिन्दगानी भन्थ्यौ ,
बाटो मोडेर अन्तै पाईला चाले हुन्छ कान्छा
यो विश्वासको सगरमाथा ढालेहुन्छ कान्छा।
चन्द्रावती अधिकारी , बाँके कोहलपुर
समपञ्चाङ्ग ०७
आजै देखि तिम्रो कु-विचार फाले हुन्छ कान्छा
सके देखि त आजै सत्कर्म थाले हुन्छ कान्छा
मरि लानु केही छैन सु- मार्ग त्यो रोजे हुन्छ
प्रगतिको पथमा कदम चाले हुन्छ कान्छा
यहाँ परिवर्तनको दीप बाले हुन्छ कान्छा।
सत्कर्म तिमीले आजै देखि थाले हुन्छ कान्छा
पूरा नहुने सारा रहर फाले हुन्छ कान्छा
धन सम्पत्ति केही हैन स्वाभिमान हो ठूलो
फाटेको मन त्यो विचारले टाले हुन्छ कान्छा
चेतनाको दीप त हजुर बाले हुन्छ कान्छा।
निर्मला सुवेदी “जिज्ञासु“,बागलुङ।
पञ्चाङ्ग ०६
कलम समाइ अब लेख्न थाले हुन्छ कान्छा
अन्याय र सामन्तीको काँडा फाले हुन्छ कान्छा
सल्कन्छ दनदन क्रन्तीको ज्वाला त मनमा
समाजको निमित्त कदम चाले हुन्छ कान्छा
अत्याचारीको वोटलाई नै ढाले हुन्छ कान्छा।
सरिता काफ्ले , बाँके कोहलपुर
समपञ्चाङ्ग ०७
घरका प्वाल परेका भित्ता टाले हुन्छ कान्छा।
नराम्रा कुरा भए जति सबै ढाले हुन्छ कान्छा।
जिन्दगीमा उतार चढाव आउँदो रहेछ,
यस्ता उतार चढाव जति फाले हुन्छ कान्छा।
राम्रो कार्यको लागि कदम चाले हुन्छ कान्छा।
हामीले अघि बढ्न पाइला चाले हुन्छ कान्छा।
हाम्रा भएका दुश्मन जति ढाले हुन्छ कान्छा।
अगाडी बढ्नेको खुट्टा तान्ने काम हुन्छ सधैं,
कुकार्य गर्नेलाई पछाडी फाले हुन्छ कान्छा।
केही गर्छु भन्नेलाई सधैं पाले हुन्छ कान्छा।
सुशीला पौडेल , काठमाडौं
पञ्चाङ्ग ०७
समाज मेरो बिगार्ने तत्व फाले हुन्छ कान्छा ।
उखेल्न जरा पाइला आजै चाले हुन्छ कान्छा ।
हैकमवाद त्यो तानाशाह जलाऊ मिलेर ,
विकृति सारा सदाको निम्ति टाले हुन्छ कान्छा ।
सङ्कोच जति विशाल खम्बा ढाले हुन्छ कान्छा ।
आर्त अकुलीन, कैलाली
पञ्चाङ्ग ०८
तिम्रो चाला बुझि सकें गोटी चाले हुन्छ कान्छा
मन भित्र प्वाल भए टालो हाले हुन्छ कान्छा
धेरै दिन टिक् दिन्न कुकर्मको खेल रैछ
रिस राग द्वेश भए भित्रै गाले हुन्छ कान्छा
आफ्ना मान्छे भए मुद्दा दिन थाले हुन्छ कान्छा
सुरेश चन्द्र घिमिरे, लमजुङ
पञ्चाङ्ग ०९
प्रगतीको लागि त पाइला चाले हुन्छ कान्छा।
खराब काम गर्ने जो कोही ढाले हुन्छ कान्छा।
जिन्दगीमा रिस र डाह गर्ने धेरै मान्छे छन्,
नराम्रो व्यक्ति सदाको लागि फाले हुन्छ कान्छा।
राम्रोलाई त सदाको लागि पाले हुन्छ कान्छा।
ह्यारिस ह्यारिसन काठमाडौं
पञ्चाङ्ग १०
अब त तिमीले गाईवस्तु पाले हुन्छ कान्छा,
ती मलहरू जति बारीमा फाले हुन्छ कान्छा।
खाँडी मुलुक ताकी सबै किन त्यतै जान्छौ र?
रगत पसिना यै माटोमा गाले हुन्छ कान्छा,
आफ्नै राष्ट्रमा उद्योग धन्दा थाले हुन्छ कान्छा।
अरुण कुमार भुजेल
गोरूबथान,कालेबुङ्ग,भारत।
पञ्चाङ्ग ११
राम्रो काम गर्न आजबाट थाले हुन्छ कान्छा
चेतनाको दियो समाजमा बाले हुन्छ कान्छा
जन्मिए पछि एक्दिन मर्नु पर्छ के छ लानु
अंहम घमण्ड मन देखी फाले हुन्छ कान्छा
परिश्रम गरि अभाव त्यो टाले हुन्छ कान्छा ।
तारा घिमिरे संखुवासभा
पञ्चाङ्ग १२
शिर्षक ः— “भान्से कान्छो“
——————————————————
साँझ पर्यो त रिमिक्क बत्ती बाले हुन्छ कान्छा
भित्र पसेर भान्सामा गर्न थाले हुन्छ कान्छा
आज जाडोमा पाहुना सत्कार गर्न पर्नेछ
पिरो चाहिँ अलि कडा कडै हाले हुन्छ कान्छा
टुक्रा टाक्री हरू भरे भरे फाले हुन्छ कान्छा
——————————————————
गुणनिधि घिमिरे पाँचथर – मोरङ
हाल अमेरिका
पञ्चाङ्ग १३
वर्षाको भेल उर्लेर आयो थाले हुन्छ कान्छा
बोलीमा हाँसो, मनमा लड्डु पाले हुन्छ कान्छा
दुई हात भए मेल बजाउँदा भयो ताली
आँटमा बाँच्ने, द्विविधा भए फाले हुन्छ कान्छा
जीवनको पाइला हो, अब चाले हुन्छ कान्छा ।
सविता के.सी., काठमाडौँ ।
पञ्चाङ्ग १४
कुनै पनि कर्म गर्न छिटै थाले हुन्छ कान्छा
दुःख सुख जे जे पर्छ ऐले फाले हुन्छ कान्छा
आँट मात्रै गर तिमी असम्भव केही छैन
भोलि भन्ने हैन आजै प्रोसेस् चाले हुन्छ कान्छा
समस्याका दुला सबै राम्रो टाले हुन्छ कान्छा
तोयानाथ सुवेदी
