Friday 29th March 2024

नासाको डार्ट मिशनले छुद्र ग्रहलाई किन ठोक्यो ?


ब्रमाण्डमा अरबौ अरब सानासाना पथ्थर, ग्याश, र धातुका टुक्राहरु छन । अचम्म के छ भने तिनमा पनि कतिपय का आफ्ना चन्द्रमाहरु हुन्छन अर्थात जसरी पृथ्वी सुर्यको वरीपरी घुम्छ र पृथ्वीको वरीपरी चन्द्रमा घुम्छ र चन्द्रमा को वरीपरी पनि अन्य उपचन्द्रमा घुम्छन ठिक त्यसैगरी ती केही ठुला पथ्थरका वरीपरी पनि साना पत्थरका टुक्राहरु घुमिरहेका हुन्छन । अत उपग्रहहरु भन्दा साना त्यस्ता ग्रहहरुलाई अक्सर छुद्रग्रह भन्ने गरिन्छ । यीनिहरु केही मिटर देखि लिएर हजार मिटर भन्दा ठुला पनि हुन्छन । पृथ्वीको अक्ष भन्दा बाहिर रहेका त्यस्ता अरबौ अरब जति भए पनि हामीलाई कुनै मतलब भएन तर पृथ्वीको अक्ष देखि चन्द्रमा का वरपर हुदै पृथ्वीको बायुमण्डल भन्दा माथि रहेका यस्ता छुद्र ग्रहहरु भने हाम्रो लागि खतराका घण्टी हुन ।
गत सोमबार अर्थात २६ सेप्टेम्बर का दिन १० महिना अन्तरिक्षमा उडान गरेपछि, नासाको डबल एस्टेरोइड रिडायरेक्शन टेस्ट सफलतापूर्वक सम्पन्न भएको छ । मतलब उक्त यानले नाशाका योजना बमोजिम नै क्षुद्रग्रहलाई प्रहार गरेर यसले आफ्नो लक्ष्यलाई पुरा गरेको छ । अर्थात यान र छुद्र ग्रह आपसमा ठोकिएका छन । तर परिणाम के हुन्छ भनेर थाहा पाउनका लागि पर्खन पर्ने हुन्छ । यस्तो प्रकारको प्रयास बैज्ञानिकहरुले पहिलो पटक गरेका हुन ।

जोन्स हप्किन्स एप्लाइड फिजिक्स ल्याबोरेटरी एपीएल मा लौरेल, मेरील्याण्डको मिसन कन्ट्रोलले साँझ ७ बजेर १४ मिनटमा मा सफल भएको घोषणा गरेको हो । नासाको समग्र ग्रह रक्षा रणनीतिको एक भागको रूपमा, एस्टेरोइड डिमोर्फोससँग डार्टको प्रभावले पृथ्वी बाउन्ड एस्टेरोइड वा धूमकेतुबाट जोगाउनको लागि कति सम्भव छ भन्ने यो पहिलो परिक्षण पनि हो ।

यस्तो प्रयासलाई ग्रह रक्षाको लागि अभूतपूर्व सफलताको प्रतिनिधिमुलक घटनाका रुपमा लिईएको छ । भनिएको छ यो सबै मानवताको लागि वास्तविक लाभको साथै विश्व एकताको मिशन पनि हो नासा प्रशासक बिल नेल्सनले भने । नासाले ब्रह्माण्ड र हाम्रो गृह ग्रहको अध्ययन गर्दा, हामी त्यो घरको रक्षा गर्न पनि काम गरिरहेका छौं, र यो अन्तर्राष्ट्रिय सहयोगले विज्ञानको कथालाई विज्ञानको तथ्यमा परिणत गर्यो, जुन पृथ्वीलाई बचाउने एउटा तरिको प्रदर्शन पनि हो । अहिले प्रहार गरिएको बस्तु ठुलो छैन मात्र १६० मिटरको छ यो मुनलेट मिमोफोर्स नामको चट्टानले करिब ७ सय ८० मिटरको छुद्र ग्रहको परिक्रमा गर्दछ । उक्त १६० मिटरको टुक्राले मात्र पनि पृथ्वीमा खस्ने हो भने एउटा महादेश लाई झण्डै झण्डै विनाश गरिदिने क्षमता राख्दछ र एक हजार मिटर सम्मका छुद्र ग्रहले पृथ्वीलाई धक्का दिने हो भने सम्पूर्ण मानब नै नस्ट हुने अवस्था आउछ ।

डार्टको ठक्करबाट डिडिमोस वरपरको क्षुद्रग्रहको कक्षामा परिवर्तन भएको पुष्टि गर्नको लागि अनुसन्धान टोलीले अब जमीनमा आधारित टेलिस्कोपहरू प्रयोग गरेर डिमोर्फोसलाई अवलोकन गर्नेछन । अन्वेषकहरूले भनेका छन उक्त ठक्करबाट डिमोर्फोसको कक्षालाई लगभग १ प्रतिशत अर्थात लगभग १० मिनट छोटो पार्ने आशा गरेका छन । अझ यसो भनौ उक्त टकरावबाट क्षुद्रग्रह कति विचलित भएको थियो भनेर ठीकसँग मापन गर्ने छन ।

ग्रह रक्षा एक विश्वव्यापी एकता प्रयास हो जसले पृथ्वीमा बस्ने सबैलाई असर गर्छ, थोमस जुर्बुचेन, वाशिंगटनमा नासा मुख्यालयमा विज्ञान मिसन निर्देशनालयका लागि सहयोगी प्रशासकले भने । अब हामीलाई थाहा छ कि हामी अन्तरिक्षमा सानो शरीरलाई पनि प्रभाव पार्न आवश्यक परिशुद्धताको साथ अन्तरिक्ष यानलाई लक्ष्य गर्न सक्छौं । एउटा क्षुद्रग्रहको यात्राको बाटोमा महत्त्वपूर्ण परिवर्तन ल्याउन यसको गतिमा सानो परिवर्तन गर्न मात्र सके पनि पृथ्वीमाथिको खतरा बचाउन महत्वपूर्ण कार्य हुने छ ।

स्पेसक्राफ्टको एकमात्र उपकरण, डिडिमोस रिकोनाइसेन्स र एस्टेरोइड क्यामेरा फर अप्टिकल नेभिगेसन एक परिष्कृत मार्गदर्शन, नेभिगेसन र नियन्त्रण प्रणालीको साथमा जसले सानो शरीर म्यान्युभरिङ अटोनोमस रियल टाइम नेभिगेसन एल्गोरिदमसँग मिलाएर काम गर्दछ,जसले डार्टलाई सक्षम पारेको छ।

पृथ्वीको ७० मिलियन माइल ९११ मिलियन किलोमिटर भित्र क्षुद्रग्रहको जोडीको साथ, एक विश्वव्यापी टोलीले क्षुद्रग्रह प्रणाली अवलोकन गर्न विश्वभर र अन्तरिक्षमा रहेका दर्जनौं टेलिस्कोपहरू प्रयोग गरिरहेको छ । आउँदो हप्ताहरूमा, तिनीहरूले उत्पादित इजेक्टालाई चित्रण गर्नेछन् र डार्टले ले क्षुद्रग्रहलाई कसरी प्रभावकारी रूपमा विच्छेद गर्यो भनेर निर्धारण गर्न डिमोर्फोसको कक्षीय परिवर्तनलाई ठीकसँग मापन गर्नेछ । परिणामहरूले क्षुद्रग्रह विक्षेपनका लागि विश्वसनीय विधिको रूपमा यस प्रविधिको प्रभावकारिताको भविष्यवाणी गर्न महत्वपूर्ण वैज्ञानिक कम्प्युटर मोडेलहरूलाई मान्य गर्न र सुधार गर्न मद्दत गर्नेछ ।


सम्बन्धित शीर्षकहरु

जापानमा कोलेस्ट्रोल कम गर्न प्रयोग गरिने ‘डाइटरी सप्लिमेन्ट’ (औषधीय आहार) का कारण दुई जनाको मृत्यु हुनुका साथै १०० जनाभन्दा बढी…

ग्लोबल आइएमई बैंक र विश्व बैंक समूहको सदस्य अन्तर्राष्ट्रिय वित्त निगम (आईएफसी) बिच जोखिम व्यवस्थापन, जलवायु वित्त तथा लैङ्गिक वित्त…

"पाँच तत्त्व पाँचै विकार, पञ्चाङ्ग नै ठिक आधार" विधा :- पञ्चाङ्ग अभ्यास गर्ने थलो :- पञ्चाङ्ग साहित्य समाज वर्ष ३…

प्रतिकृयाहरू
...